سابقه برخي مضامين حديقه سنايي در منابع نزديك به وي

The Sources of Some Ideas in Sanai’s Hadiqa Tu’l Haqiqat

هر چند سنايي پيشرو شعر عرفاني است و نقش او در تدوين بوطيقاي شعر عرفاني سرنوشت ساز است، امّا نبايد از نظر دور داشت كه او برآمده از دل يك سنّت ريشه دار فكري است كه نشانه هاي زباني آن را در مكتوبات عرفاني و كلامي پيش از وي مي توان مشاهده كرد. پرسش اصلي مقاله، دقيقاً همين جا شكل مي گيرد: آيا ميان درون مايه هاي حديقهسنايي، به عنوان نقطه عطف شعر عرفاني، با آثار عرفاني و كلامي پيش از وي شباهت ها و اشتراكاتي وجود دارد؟ براي يافتن پاسخ، ابتدا مضامين مشترك حديقه را با آثار عرفاني و كلامي برجسته پيش از وي استخراج كرده و سپس داده هاي موجود را در سه سطح بررسي كرده ايم: تشبيهات، حكايت ها و مضامين مشترك ديگر. پرسش بعدي اين است كه آيا بر اين اساس، مي توان منابع احتمالي را كه در شكل گيري منظومه فكري سنايي نقش داشته اند، تعيين كرد؟ بسامد تكرار نام يك اثر مي تواند معيار مناسبي براي پاسخ به اين پرسش باشد. بدين معنا كه در بررسي منابع پيش از وي، هر چه نام اثري بيشتر تكرار شود، احتمال اين كه آن اثر جز منابع فكري سنايي بوده باشد، بيشتر مي شود و بالعكس. نمودار پاياني تا حدودي اين مسيله را روشن مي كند

Though Sanai is the leader of Persian mystical poem and his role is distinguished in creating the poetics of mystical poetry, the fact that he has risen from the hert of a rooted mystical tradition, whose linguistic signs can be seen in mystic and theological works written before him. So the main question of this article is: Are there any similarities and common topics between the study of Hadiqa Tu’l Haqiqat, as the pinnacle of mystic poetry, and the mystical and theological works predating it? In order to find the answer we extracted common topics of Hadiqa Tu’l Haqiqat and exceptional mystical and theological works predating it, and then analysed the existing data in three level: similarities, tales and other common topics. The next question is: can we determine the probable sources that had an impact on Sanai’s thoughts? The more we meet the name of a certain work, it can show that the work was a source of Sanai‘s ideas, and vice versa.