«پير مـغان» از نگاهي ديگر

"Pir-e Moghān" (the Magi Guide) From Another Perspective

يكي از شخصيّت‌هاي ممتاز سروده هاي عارفانه متمايل به انديشه هاي ملامتي، «پير مغان» است. اين شخصيّت شعري كه معمولاً به عنوان آلترناتيوي در برابر پيران خانقاهي ظهور و بروز مي كند، در دوره‌‌اي از تاريخ ادبيّات منظوم فارسي اثرگذار ترين نماد در شكل گيري و نضج « سروده هاي رندانه» بوده است. در شرح سروده‌هاي اين گروه از شاعران ـ بويژه حافظ ـ تعابير مختلفي از «پير مغان» ارايه شده است؛ فارغ از بررسي و تحليل آن تعابير، بر اساس نخستين نمونه هاي شعري متضمّن اين نمادپردازي، «شرابِ ديرسالِ مغ ساخته» از آن اراده شده است و مطابق الگوي تبديل «هوم» به عابدي صاحب شخصيّتي انساني، «پير مغان» به مفهوم شراب نيز در دگرديسي هاي سپسين صاحب شخصيّتي انساني با گرايش‌هاي خاص عقيدتي و رفتاري شده است.

Among distinguished characters in mystical compositions is "Pir-e Moghan" with an inclination towards Malamati ideas. This lyrical persona, who usually appears as an alternative to the khaneqah (Sufi Commune) guides, was the most influential symbol of the “Sorud-ha-ye Rendaneh” (pious rogue compositions) at a certain period of the history of the Persian lyrical history. Among the interpretations of this group of poets, especially Hafez, various interpretations of the “Pir-e Moghan” have been suggested. Beyond those explanations and analyses, and having in mind the first poetical compositions containing this symbolism, the writer has interpreted this idea as "sharabe dir sale Mogh Sakhteh" (The old wine made by the Mogh – Magi), which according to the pattern of "hum" has been personified as "Pir-e Moghan" with distinguishing behavioral attitudes, tendencies and beliefs.