فعل در رمان جاي خالي سلوچ و منشا آن

Verbs and their Origins in Dowlatabadiʹʹs Novel, Missing Soluch

اين جستار، به بررسي، توصيف و تحليل ماهيت و كيفيت افعال در رمان جاي خالي سلوچ و خاستگاه‌هاي زباني آنها پرداخته است. از آن جا كه در سبك نوشتار داستاني محمود دولت آبادي، يكي از دغدغه‌هايش به كارگيري زباني غني و سالم است، در جستجوي چنين زباني، او از سرچشمه‌هاي زبان فارسي (معيار، محاوره، ادبي و كهن) و گويش (سبزواري و غير آن) بهره بسيار برده است. اين رويكرد به عنوان نمونه در يكي از معروف‌ترين رمان‌هاي وي، جاي خالي سلوچ، به ويژه در پيدايش افعالي متنوع و متفاوت، آشكار مي‌شود. اين تنوع و تفاوت از اين نظر برجستگي مي‌يابد كه در جنبه‌هاي معنايي و واژگاني و ساختار (صرفي و نحوي) افعال توجه خواننده را به خود جلب مي‌كنند؛ چنان كه براي خواننده مساله منشا اين افعال پيش مي‌آيد. در اين كه پاره‌اي از اين افعال منشا گويشي (سبزواري) و فارسي (معيار و ... ) دارند، شكي نيست؛ اما بخش عظيمي را بايد از مشتركات گونه‌هاي زبان و گويش دانست.

The present research attempts to describe, examine and analyze the nature and quality, as well as the linguistic origins, of the verbs in the novel Missing Soluch. Since a, main concern in Dowlatabadi ʹs writing style has been the use of a rich, well-wrought language, he has taken great advantage of various Persian language treasures, such as: the standard language, Tehrani`s colloquial language, literary and archaic language, as well as some Persian dialects like Sabzevari . An instance of such an approach, may be best observed in one of his famous novels Missing Soluch, specifically in his innovating many various verbs, which are of great significance as their semantic, lexical, morphological and syntactic qualities attract the readersʹ attention so they may start wondering about their origins. No doubt some verbs in his work derive from dialectical Sabzevari, or standard Persian, yet a majority of them may be considered as those with linguistic universals in language varieties and dialects.