مختصات انگاره قدرت در انديشه‌هاي سلوكي ايران

Characteristics of the Concept of Power in Suluki Thought

يكي از راه‌هاي بومي‌سازي علوم در حوزه علوم‌انساني بازشناسي ظرفيت‌هاي علمي و فكري در متون برجاي مانده از متفكّران و صاحب‌نظران ايراني و اسلامي در سده‌هاي گذشته است. بازشناسي و احياي متون كهن در حوزه‌هاي مختلف علمي در آشنايي نسل متفكر و بالنده جديد با ميراث علمي برجاي مانده از انديشمندان گذشته نقش انكارناپذيري دارد. اين مقاله با همين انگيزه و به منظور بازشناسي يكي از حوزه‌هاي اصيل تامّلات سياسي در تاريخ ايران در سده‌هاي اوليه اسلامي تحقيق شده است. انديشه‌هاي سلوكي يا مرآتي به عنوان گنجينه‌اي علمي از قديمي‌ترين تامّلات سياسي در تاريخ ايران باستان و همچنين ايران پس از اسلام حكايت دارد. انديشه‌هاي سلوكي از ابعاد گوناگون قابل تحليل و تعمق است امّا در اين نوشتار به اختصار تلاش شده به پاسخ اين پرسش پرداخته شود كه: شاكله انگاره قدرت سياسي در آموزه‌ها و انديشه‌هاي سلوكي بر چه اركان و اصولي استوار بوده است؟. اين مقاله مي‌كوشد با به‌كارگيري روش تاريخي و تحليلي و مراجعه مستقيم به آثار انديشه‌هاي سلوكي و ادبيات سياسي برجاي مانده در اين حوزه و در ساحت انديشه‌هاي كلاسيك در تمدّن اسلامي، انگاره قدرت را تبيين نمايد.

One way to adjust the humanities to our culture is the recognition of scientific and intellectual potential of the texts written by Iranian and Islamic scholars from ancient times. This plays a significant role in acquainting today’s generation of thinkers with their scientific heritage. The article follows this aim by bringing one of the genuine fields of political reflections in Iranian history in the first centuries of Islamic era into focus. Suluki thought is one of the ancient available resources containing political reflections upon both pre and post- Islamic Iran. It has various dimensions to be explored, but the basic question is; “What were the foundations of the total concept of power in Suluki thought?” The article tries to explain the issue by adopting the historical/analytical method and direct reference to the remaining Suluki texts and political literature.