تاملاتي تاريخي درباره نهم ربيع

A Historical Deliberation on Ninth of Rabi‘ al-Awwal

بعضي از شيعيان بر اين باورند كه نهم ربيع‌الاول روز قتل عمر بن‌ خطاب خليفه دوم به دست ابولولو ايراني است. از اين رو طي چند سده گذشته در ميان شماري از شيعيان مراسمي با عنوان "عيدالزهرا "، " فرحه‌الزهرا"، "عمركشان" و "غدير دوم" برگزار مي‌شده است كه به طور طبيعي موجب ناخشنودي جامعه اهل سنت كه اكثريت مسلمانان را در بر مي‌گيرند، مي‌شده است. اين پژوهش در پي دستيابي به پاسخي براي اين پرسش است كه برگزاري چنين مراسمي تا چه حد مبتني بر واقعيات تاريخي درباره تاريخ قتل خليفه دوم و قاتل وي مي‌باشد؟ نيز پاسخ به اين سوال كه اين مراسم چگونه نزد بعضي شيعيان به ويژه در ايران – با محوريت آرامگاه بابا شجاع الدين در كاشان – رواج يافت؟ و اين كه اين مراسم تا چه اندازه مي‌تواند وجاهت ديني و شرعي داشته باشد؟

Some Shi‘is believe that the ninth of Rabi‘ al-Awwal is the day when ‘Umar b. al-Khattab, the second caliph, was murdered by the Iranian Abu Lu Lu. Therefore, for several centuries certain ceremonies variously called ‘aid al-Zahra, farhat al-Zahra, ‘Umar kushan, and Ghadir-i duwwum, have been held that would have naturally displeased the Sunni community, which includes the majority of Muslims. The present research is intended to find an answer to the question as to whether such ceremonies are based on historical realities concerning the date of the second caliph’s murder and his murderer. It also seeks to answer how these ceremonies became prevalent by some Shi‘as, particularly in Iran – being centered around the mausoleum of Baba Shuja‘ al-Din in Kashan; and that, to what extent can these ceremonies be religiously and legally justified?