ايران، كانون چند زيرسيستم منطقه‏اي

The Caspian Sea Basin and the Importance of theIslamic Republic of Iran (1991-2008)

پس از فروپاشي نظام دوقطبي، اين سوال مطرح شد كه چه نظم يا نظامي در انتظار ساختار روابط بين الملل است. بديهي بود كه ايالات متحده آمريكا تلاش گسترده اي براي تثبيت يك جهان تك‌قطبي به‏عمل آورد. اما اقبال تحقق چنين رويايي بسيار كم بود، زيرا اين سياست با مخالفت آشكار و پنهان تمام قدرت‌هاي ديگر روبه‏رو مي شد. الگوي همگرايي منطقه اي اروپا كه از پيش مورد توجه بسياري از كشورها قرار گرفته بود، به پيدايش شكل‌هاي منطقه اي چندي كمك كرده بود كه در دنياي آشفته و خطرناك پسا‏دوقطبي بر قوت و استحكام خود افزودند و بدين ترتيب خطوط يك دنياي چند‌قطبي منطقه اي در افق نمايان شد. امروز بيش از هر زمان ديگر مزيت و مناسبت همكاري‌هاي منطقه اي آشكار شده و اغلب كشورها به‏دنبال آن هستند. حال اين سوال پيش مي آيد كه ايران چه وضعيتي داشته و وضعيت مطلوب آن به‏عنوان يك قدرت منطقه‌اي چيست؟ قرارگرفتن در ميان چند زيرسيستم منطقه اي مانند خاورميانه، خليج فارس، آسياي مركزي، قفقاز و آسياي جنوب‌غربي، موقعيتي بي‌نظير براي ايران به‏وجود آورده است كه بهره مند شدن از مزاياي آن در گروي يك سياست و ديپلماسي قابل‏تامل و حساب‌شده است.

Iran is situated at the center of a regional subsystem including the Middle East, Central Asia, the Caucasus, Southwest Asia and the Persian Gulf basin. Iranʹs relations with each of these subsystems refer to a special ground that is rooted in the foundation of Iranian civilization. If relations with each of these regions are designed according to cultural, economic and political realities on the one hand and efforts are made at the formation of regional cooperation on the other, Iran will gain unrivaled power as a core connecting these subsystems. Obviously Iranʹs orientations in each of these regions might be in contradiction to the requirements of relationship with another region which needs an active diplomacy in order to remove. Such differences and paradoxes require the creation of an Iranian coordination center so that what happened to Bismarckʹs system could be avoided. At that time, conflict between Russian and Austrian interests caused the destruction of the Bismarckʹs first system. This article is comprised of two theoretical and case study parts which are adapted. First the grounds necessary for the formation of a subsystem are specified and then differences the structure of each of the aforementioned regions may unfold are discussed.