اثر كاربرد كودهاي زيستي و شيميايي فسفر بر صفات كمي و كيفي گندم بهاره

Effect of Application of Biofertilizers and Phosphorus Fertilizers on Qualitative and Quantitative Traits of Spring Wheat

براي بررسي اثر كود زيستي بر عملكرد دانه رقم چمران آزمايشي به صورت فاكتوريل بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در ايلام در سال 1388 اجرا شد. عوامل آزمايشي شامل كود شيميايي سوپرفسفات تريپل در 4 سطح (صفر، 50 ، 75 و 100% كود شيميايي فسفر توصيه شده كه 50% برابر با 90 كيلوگرم در هكتار، 75% برابر با 135 كيلوگرم در هكتار و 100% برابر با 180 كيلوگرم در هكتار بود) و كود زيستي در 4 سطح (عدم تلقيح، تلقيح با ازتوباكتر كروكوم، سودوموناس پوتيدا و مخلوط ازتوباكتر و سودوموناس) بود. نتايج حاصل از آزمايش نشان داد استفاده از كود شيميايي بر عملكرد و اجزاي عملكرد، شاخص برداشت، عملكرد زيست توده، ارتفاع بوته و پروتيين معني دار بود. بيشترين عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك از 100 درصد كود شيميايي به دست آمد. استفاده از كودهاي زيستي بر عملكرد و اجزاي عملكرد، شاخص برداشت، عملكرد زيست توده، ارتفاع بوته و پروتيين معني دار بود. استفاده از كود زيستي نسبت به عدم تلقيح موجب افزايش صفات گرديد. بيشترين عملكرد دانه، اجزاي عملكرد، شاخص برداشت، عملكرد زيست توده، ارتفاع بوته و پروتيين در تيمار مخلوط ازتوباكتر و سودوموناس به دست آمد، اثر متقابل كود شيميايي× ‌كود زيستي بر عملكرد دانه معني دار گرديد. بيشترين عملكرد دانه از 100 درصد كود شيميايي و مخلوط ازتوباكتر و سودوموناس و كمترين عملكرد دانه از عدم مصرف كود شيميايي و عدم استفاده كود زيستي به دست آمد. بين 75 و 100 كود شيميايي اختلاف معني دار مشاهده نشد. بنابراين، مي توان با استفاده 75 درصد كود شيميايي توصيه شده به علاوه تلفيق ازتوباكتر+سودوموناس در كاهش مصرف كود شيميايي صرفه جويي و به عملكرد دانه مناسبي در گندم دست يافت.

In order to study the effects of biofertilizer and phosphate fertilizer on yield and yield components of spring wheat a factorial experiment based on randomized completed blocks design with replications was conducted at the Mohsenabad, Mehran Research station in Ilam, Iran during 2009-2010. Experimental factors consisted of phosphorus chemical fertilizers at four levels(0, 90, 135 and 180 kg ha-1) and bio-fertilizer at four levels (non-inoculation, inoculating with Azotobacter chroococcum, Pseudomonas Putida and Azotobacter plus Pseudomonas). Results of analysis variance showed that using chemical fertilizer significantly effected grain yield, harvest index, biological yield, plant height and protein content. The highest grain and biological yields were produced by applying180 kg ha-1, while its effects on other traits were not significantly different from that of 135 kg ha-1. Biological fertilizers, on the other hand increased grain yield, harvest index, biological yield, plant height and protein content as compared to non inoculation treatment. The highest grain yield, harvest index, biological yield, plant height and protein content obtained from application of Azotobacter plus Pseudomonas. Grain yield, harvest index, biological, plant height were affected by interaction effects of chemical fertilizer and biological fertilizers. The highest and lowest grain yield belonged to the application of 180 kg ha-1 of chemical fertilizer and Azotobacter plus Pseudomonas and non- chemical fertilizer and non-inoculation, respectively, but the difference between 135 and 180 kg.ha-1 was not statistically different. Thus, it is cheaper to recommend use of 135 kg ha-1 of chemical fertilizer and Azotobacter plus Pseudomonas to get acceptable grain and biological yields.