بررسي وضعيت مصرف صبحانه در دانش‌آموزان شهر قم و عوامل پيش بيني كننده آن بر اساس سازه‌هاي الگوي ارتقاي سلامت پندر

Survey of breakfast consumption status and its predictors among Qom students based on the Pender`s health promotion model constructs

سابقه و هدف: صبحانه به عنوان مهم‌ترين وعده غذايي، بيش از ساير وعده‌ها توسط كودكان و نوجوانان ناديده گرفته مي‌شود. اين مطالعه با هدف تعيين وضعيت مصرف صبحانه در دانش‌آموزان شهر قم و عوامل پيش‌بيني‌ كننده آن بر اساس سازه‌هاي الگوي ارتقاي سلامت پندر انجام شد. مواد و روشها: اين مطالعه توصيفي- تحليلي روي 100 دانش‌آموز دختر مقطع دوم راهنمايي در سال تحصيلي 1390- 1389 صورت پذيرفت. نمونه‌گيري به صورت تصادفي طبقه‌بندي شده از ميان مدارس راهنمايي شهر قم بود. چارچوب نظري مورد استفاده در اين پژوهش، استفاده از سازه‌هاي الگوي ارتقاي سلامت پندر بود. گردآوري اطلاعات از طريق پرسشنامه انجام شد. داده‌ها پس از گردآوري با نرم‌افزار SPSS17 و آزمون‌هاي همبستگي و تحليل رگرسيون مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. يافتهها: ميانگين تعداد دفعات مصرف صبحانه در دانش‌آموزان مورد مطالعه (5/1 ±) 3 بار در هفته بود. نمايه توده بدني، ساعت بيدار شدن در صبح و سازه تاثير‌گذارنده‌هاي بين فردي، همبستگي معني‌داري با ميانگين دفعات مصرف صبحانه در هفته نداشتند. از بين عوامل فردي و ساير سازه‌هاي الگوي ارتقاي سلامت پندر داراي همبستگي معني‌دار با رفتار، سازه‌هاي رفتارهاي مرتبط پيشين، موانع درك شده، خودكارآمدي، اولويت‌ها و تقاضاهاي رقابت‌كننده 69% تغييرات مصرف صبحانه در دانش‌آموزان دختر را پيش‌بيني كردند (0001/0 , p < 68/12 =F , 69/0=R2). نتيجه گيري: در طراحي مداخلات تغذيه‌اي براي افزايش مصرف صبحانه در دانش‌آموزان دختر بهتر است بر استراتژي‌هاي افزايش خودكارآمدي و كاهش موانع درك شده تاكيد شود. در نظر داشتن رفتارهاي مرتبط پيشين و اولويت‌ها و تقاضاهاي رقابت‌كننده با مصرف صبحانه مي‌تواند در طراحي مداخلات اثربخش، كمك‌كننده باشد. واژگان كليدي: صبحانه، الگوي ارتقاي سلامت پندر، دانش‌آموزان

Background and Objective: Breakfast, considered to be the most important meal, is skipped more ferquently than other meals by children and adolescents. ‏This study aimed to determine breakfast consumption and its predictors among Qom school girl students based on the Pender`s health promotion model constructs. Materials and Methods: This descriptive-analytical study was carried out on 100 secondary school girl students selected by classified random sampling from among secondary schools of the City of Qom, Iran. The Pender`s health promotion model (HPM) constructs were used as the theoretical framework. Data were collected using questionnaires. Statistical analysis of the data was performed by SPSS (version 17) software, the statistical tests being correlation and regression analysis. Results: The average number of breakfasts consumed per week was 3 (± 1.5) . Body mass index, time of waking up in the morning, and interpersonal influences had no significant correlations with the average number of breakfasts consumed per week. On the basis of the Pender`s health promotion model constructs and personal factors having a potentially significant correlation with behavior, 69% of the variability in breakfast consumption by the girl students (R2 =0.69, F =12.68, p < 0.0001) was predicted by the folowing variables: prior related behaviors, perceived barriers, self-efficacy, and competing demands and preferences. Conclusion: In designing nutritional interventions aiming at increasing breakfast consumption in school girl students, it is better to put more emphasis on strategies to promote self-efficacy and reduce perceived barriers. Also, paying due attention to prior related behavior and competing demands and preferences can be beneficial in designing effective interventions. Keywords: Breakfast, Penderʹs health promotion model, School students