بررسي اثر نيتروژن بر قابليت رقابت كلزا (Brassica napus) در برابر علف هرز خردل وحشي (Sinapis arvensis) با استفاده از مدل هاي تجربي

Investigation the Effect of Nitrogen on Competitive Ability of Canola (Brassica napus) Against Wild Mustard (Sinapis arvensis) Using Empirical Models

به منظور ارزيابي اثر سطوح مختلف كود نيتروژن بر توانايي رقابتي كلزا در شرايط تداخل با علف هرز خردل وحشي، آزمايشي به صورت كرت-هاي خرد شده در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي با 3 تكرار انجام شد. تيمار هاي آزمايشي شامل مقدار كود نيتروژن از منبع كود اوره (46% ازت) در چهار سطح (100، 150، 200 و 250 كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار) به عنوان عامل اصلي و سطوح تراكم خردل وحشي در پنج سطح (صفر، 4، 8، 16 و 32 بوته در متر مربع) به عنوان عامل فرعي بود. مدل هاي عكس عملكرد تك بوته، افت عملكرد و سطح برگ نسبي يك و دو پارامتره، بر داده‌هاي حاصل از آزمايش برازش داده شدند و از ضرايب معادلات مذكور جهت بررسي تغييرات توانايي رقابتي كلزا در سطوح نيتروژن استفاده شد. نتايج نشان داد كه هر چهار مدل به خوبي روند تغييرات كاهش عملكرد كلزا را در شرايط تداخل با خردل وحشي توصيف كردند. كاربرد بيشتر نيتروژن سبب افزايش عملكرد بيولوژيك و دانه كلزا در شرايط تداخل شد. با افزايش تراكم خردل وحشي در هر چهار سطح كود نيتروژن، عملكرد بيولوژيك و دانه كلزا، كاهش معني داري داشت. ضرايب به دست آمده از مدل عكس عملكرد تك بوته نشان داد كه افزايش كود نيتروژن تا 200 كيلوگرم در هكتار، سبب افزايش توان رقابت نسبي كلزا در برابر خردل وحشي شد. همچنين در تمامي سطوح نيتروژن، عملكرد دانه بيشتر از عملكرد بيولوژيك تحت تاثير رقابت قرار گرفت. كمترين شيب اوليه كاهش عملكرد (I)، بيشترين آستانه خسارت خردل وحشي و كمترين ضريب خسارت نسبي (q) در مدل سطح برگ نسبي دو پارامتره در تيمار كودي 200 كيلوگرم نيتروژن در هكتار به دست آمد. به طور كلي نتايج اين تحقيق نشان داد كه بهترين سطح مصرف كود نيتروژن، سطح 200 كيلوگرم در هكتار بود و مقادير پيش بيني شده در مدل دو پارامتره سطح برگ نسبي، روند تغييرات كاهش عملكرد كلزا را بهتر نشان داد.

To evaluate the effect of different levels of nitrogen fertilizer on competitive ability of canola against wild mustard interference, a split plot trial based on a randomized complete block design with 3 replications was carried out. Experimental treatment were amounts of nitrogen fertilizer of urea (46% nitrogen) in 4 levels (100, 150, 200 and 250 kgN/ha) and 5 wild mustard densities (0, 4, 8, 16 and 32 plant/m2). Linear reciprocal, yield loss and one and two parameter relative leaf area index models were fitted on data obtained from experiment, coefficients of these equations were used to evaluate changes in competitiveness of canola in nitrogen application levels. The results showed that all models well described the trend of canola yield loss in wild mustard interference. More nitrogen application led to increase biological and grain yield of canola on interference conditions. Biological and grain yield of canola decreased significantly with increasing plant density of wild mustard in four levels of nitrogen. Coefficients obtained from reciprocal model showed that increasing of nitrogen to 200 kg/ha led to increase relative competitive ability of canola against wild mustard, also grain yield was more affected by competition at all levels of nitrogen than biological yield. The lowest initial slope of yield loss (I) and the highest economic threshold of wild mustard and minimum relative damage coefficient (q) of two-parameter relative leaf area model were obtained in 200 kgN/ha. Overall results of this study showed that the optimum level of nitrogen fertilizer was 200 kgN/ha.