ارزيابي حساسيت گياهان زراعي به بقاياي علف كش مزوسولفورون+ يدوسولفورون (توتال) در خاك

Evaluation of Crops Sensitivity to Total (Mesosulforun+Metsulforun) Herbicide Soil Residue

به منظور ارزيابي حساسيت هفت گياه زراعي مختلف به بقاياي علف كش توتال در خاك آزمايش زيست سنجي در پاييز سال 1388 در گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد انجام شد. در اين مطالعه كه به صورت فاكتوريل و در قالب طرح آماري كاملا تصادفي در سه تكرار اجرا شد، حساسيت هفت گياه (نخود، عدس، لوبيا، گوجه فرنگي، ذرت، كلزا و چغندرقند) به بقاياي مختلف علف كش توتال (0، 0002/0، ‌0005 /0 ، 001/0 ،002/0، 004/0، 006/0 ميلي گرم در كيلوگرم خاك ) بررسي شد. بعد از آماده كردن خاك با غلظتهاي مذكور علف كش، به گلدانهايي به قطر 15 سانتي متري منتقل و كشت گياهان در آنها انجام گرفت. يك هفته بعد از سبز شدن گياهان درصد سبز شدن آنها تعيين شد و 30 روز پس از سبز شدن، درصد بقا و زيست توده ساقه و ريشه گياهان مورد مطالعه اندازه گيري شد. جهت تحليل نتايج آزمايش ضمن آناليز واريانس داده ها، پاسخ گياهان مورد آزمايش به بقاياي علف كش توتال از طريق برازش داده هاي زيست توده ساقه به معادله هاي 3 و 4 پارامتري سيگموييدي و محاسبه مقدار بقاياي توتال براي 50 درصد بازدارندگي رشد ساقه گياهان انجام شد. نتايج نشان دادند كه شاخصهاي اندازه گيري شده در تمام گياهان تحت تاثير معني دار )01/0 > P ) بقاياي توتال درخاك قرار گرفتند و با افزايش بقاياي توتال در خاك، درصد سبز شدن، بقا و زيست توده ريشه و ساقه در همه محصولات مذكور كاهش معني داري يافت. بر اساس نتايج آزمايش، نخود و كلزا بترتيب كمترين (3/29، 30 درصد) و بيشترين (3/86، 5/93 درصد) درصد تلفات زيست توده ساقه و ريشه را داشتند. براساس شاخص ID50، ذرت (0031/0 ميلي گرم در كيلوگرم خاك ) و كلزا (00019/0 ميلي گرم در كيلو گرم خاك ) به ترتيب متحمل ترين و حساس ترين گياهان به بقاياي علف كش توتال در خاك شناخته شدند وترتيب تحمل گياهان مورد مطالعه به بقاياي علف كش توتال به صورت زير بود: كلزا < چغندرقند < عدس < لوبيا < گوجه فرنگي < نخود < ذرت.

In order to study the sensitivity of seven crops to total herbicide soil residue, an experiment was carried out under controlled conditions in 2009 at the College of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad-Iran. In this study 7 crops (pea, bean, lentil, corn, rape, beet and tomato), across 7 simulated soil residual concentration of total herbicide (0, 0.0002, 0.0005, 0.001, 0.002, 0.004 and 0.006 mg kg-1 soil) were evaluated in a completely randomized design with factorial arrangement and three replications. Soil samples WERE wereprepared and transported to 10 Cm diameter pots and crop seeds were planted. Crops emergence percentage was determined 1 week after emergence. Survival, shoot and root biomass production was measured 30 days after emergence. Plants response to total residue was fitted with sigmoidal 3 and 4 parametric equation to the shoot biomass data as a function of the herbicide residue concentrations and was used to calculate the residue concentration for 50% inhibition of plants shoot growth inhibition (ID50). Results showed, that the effect of different total residue concentration were significant (P < 0.01) on all plant characteristics. As total residue concentration were increased, emergence, survival, shoot and root biomass production were decreased on all crops. Based on the results pea and rape had the lowest (29.3, 30 %) and highest (93. 5, 86/3 %) shoot and root dry matter lost respectively. Based on shoot ED50 parameter, corn (0.0031 mg kg-1 soil) was the most tolerant and tomato(0.0001mg kg-1 soil) was the most susceptible crops to total soil residue. The other crops tolerance to total residue ranked as follow: rape < sugar beet < bean < lentil < tomato < pea < corn