تحليل سينوپتيكي سامانه هاي گردوغبار در استان لرستان

Synoptic analysis of dust storms in the Lorestan Province, Iran

پديده ي گردوغبار يكي از زيانبار ترين بلاياي طبيعي مناطق خشك و نيمه خشك جهان است كه مشكلات محيطي عديده اي را در اين نواحي به وجود مي اورد. استان لرستان به دليل همجوار بودن با پهنه هاي وسيع بياباني به طور مكرر در معرض گرد و غبارهاي شديد قرار مي گيرد. هدف از اين پژوهش تحليل شرايط موثردر ايجاد پديده گردوغبار از نظر سينوپتيكي مي باشد . به همين خاطر داده هاي مربوط به گرد و غبار از شش ايستگاه سينوپتيك استان (اليگودرز، بروجرد، پلدختر، خرم اباد، كوهدشت، نوراباد) جمع اوري شده و30 موج گرد و غباري شاخص كه ديد افقي را به شدت كاهش داده بودند استخراج شد. سپس در تحليل همديدي از بين سامانه هايي گرد و غباري شديد، دو سامانه انتخاب شده، و از نظر فشار ، ناپايداري، دما ، رطوبت و جهت باد در سطوح مختلف جو، و همچنين تصاوير ماهواره اي سامانه ها مورد تحليل قرار گرفتند. نتايج نشان داد فرود تراز مياني جو (سطح 500 هكتوپاسكالي) ، سيستم هاي فشار سطح زمين كه مهمترين ان ، كم فشار منطقه ي خليج فارس مي باشد، وجرياني كه بخاطر اختلاف دما از شرق تركيه و شمال غرب عراق با جهت شمال غربي –جنوب شرقي به سمت خليج فارس مي وزد عامل اصلي ايجاد گرد و غبار و انتقال ان به منطقه ي مورد مطالعه مي باشد . منابع عمده گرد و غبارهاي وارده به لرستان شامل بيابانهاي شمال عربستان ، جنوب عراق ، جنوب شرق سوريه وتا حدودي شمال صحراي افريقا مي باشند .

Synoptic analysis of dust storms in the Lorestan Province, Iran Asadollah Khoshkish: MS. Student of climatology, Tarbiat Moallem University, Tehran. Bohloul Alijani: Professor Faculty of climatology Tarbiat Moallem University, Tehran. Zahra Hejazizadeh: Professor Faculty of climatology Tarbiat Moallem University, Tehran. Abstract Dust storms are the most damaging hazards in the arid and semi arid regions of the world. The Lorestan Province of Iran due to its adjacency to the vast deserts is affected frequently with dust storms. This study aimed to analysis the effective conditions on the important climatic factors of these storms, so that the planners could anticipate and manage these most dangerous hazards. For this purpose the daily dust data for the six synoptic stations of the province were extracted from the data bank of the Meteorological Organization of Iran during the study period. Two of the 30 intensive storms of these data with very short horizontal view, were identified and analyzed in terms of pressure, instability, temperature, moisture, and wind at the different levels of atmosphere; their satellite images were also considered. The results showed that the 500 hpa level trough and the sea level low pressure over the Persian Gulf are the most important synoptic factors for these storms. The northwestern winds blowing from east of Turkey and north of Iraq bring the dust from the deserts on their way. The main source areas of dust for the Lorestan province are the deserts of Iran, Saudi Arabia, Iraq, Syria, and to some extend the Sahara desert. Keywords: dust storms, synoptic analysis, Phenomena dust storms, Natural Hazard, Lorestan