كاني‌شناسي، زمين‌شيمي و خاستگاه نهشته بوكسيت قشلاق، جنوب‌شرق گرگان

Mineralogy, geochemistry and genesis of the Gheshlagh bauxite deposit, southeast of Gorgan

نهشته بوكسيت قشلاق در 110 كيلومتري جنوب شرقي گرگان واقع شده است. اين نهشته به‌صورت يك افق چينه سان با طول بيش از 2 كيلومتر و ضخامت حدود 25 متر در بين كربنات هاي سازندهاي روته و اليكا تشكيل شده است. تجزيه و تحليلهاي بافتي، هر دو خاستگاه برجازا و نابرجازا را براي اين نهشته نشان مي‌دهد. بوهميت، دياسپور، آناتاز، روتيل، هماتيت، گوتيت، كايولينيت، سوانبرگيت، پيريت و كوارتز در پاراژنز كانسنگ شناسايي شد. براساس شواهد بافتي و كاني‌شناسي، اين نهشته به پنج واحد مجزا شامل بوكسيت بالايي، كايولينيت بالايي، بوكسيت سخت، كايولينيت پاييني و بوكسيت پاييني قابل تقسيم است. ضريب تجمع عناصر جزيي و شاخصهاي ژيوشيميايي مانند Ti/Cr, TiO2/Al2O3, Zr/Ti و Nb/Y، همراه با شواهد زمين شناسي، پيشنهاد كننده بازالت هاي سازند سلطان‌ميدان به عنوان منشا اصلي مواد بوكسيتي است. تلفيق داده هاي كاني شناسي و زمين شيميايي نشان مي دهد كه اين نهشته در طي دو مرحله اصلي تشكيل شده است. ابتدا، مواد بوكسيتي، اكسيدهاي Fe و Ti، و كانيهاي رسي بر اثر فرآيندهاي بوكسيتي شدن درجازا از بازالت ها تشكيل شده اند. سپس، اين مواد به حفرات كارستي انتقال و به‌صورت يك افق بوكسيتي نهشته شده اند.

The Gheshlagh bauxite deposit is located 110 km southeast of Gorgan. The deposit has been developed as a stratiform horizon with more than 2 km length and a thickness of about 25 m along the contact of Ruteh and Elika carbonate formations. Textural analysis indicates both allochthonous and autochtonous origins for the bauxites. Bohemite, diaspore, anatase, rutile, hematite, goethite, kaolinite, svanbergite, pyrite, and quartz were identified in the ore paragenesis. Based on textural and mineralogical evidence, the deposit can be divided into five distinct units including upper bauxite, upper kaolinite, hard bauxite, lower kaolinite and lower bauxite. Accumulation coefficients of trace elements and geochemical indices such as Ti/Cr, TiO2/Al2O3, Zr/Ti and Nb/Y, combined with the geological evidence suggest the basaltic rocks of the Soltanmeidan Formation as the main source of bauxite materials. Combination of mineralogical and geochemical data shows that the deposit formed in two main stages. First, bauxite materials, Fe and Ti oxides and clay minerals developed as authigenic bauxitization processes of basaltic parent rock. Then, these materials were transported to karst depressions and were accumulated as a bauxite horizon.