تنوع ژنتيكي لاين‏هاي اينبرد ذرت (Zea mays L.) در شرايط تنش گرما

Genetic Variation of Maize (Zea mays L.) Inbred Lines in Heat Stress Condition

به منظور شناخت تنوع ژنتيكي در لاين‏هاي اينبرد ذرت در شرايط تنش گرما، پانزده لاين اينبرد در سال 1386 در دو تاريخ كاشت 15 تيرماه (انطباق زمان گرده‏افشاني و پرشدن دانه با تنش گرما) و 5 مرداد ماه (شرايط بهينه) براساس سي صفت مورفولوژيكي در قالب طرح بلوك‏هاي كامل تصادفي با سه تكرار در شهرستان شوشتر مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه در شرايط تنش گرما بالاترين ضريب تغييرات فنوتيپي مربوط به صفات (Anthesis Silking Interval) ASI، تعداد دانه در بلال، تعداد دانه در رديف و عملكرد دانه، و در شرايط بهينه به صفات درصد سقط دانه و ASI بود. تجزيه كلاستر به روش واريانس مينيموم وارد (Ward)، لاين‏ها را در دو شرايط در سه كلاستر گروه‏بندي كرد. در شرايط تنش گرما لاين‏هاي K166A و K166B در كلاستر سوم و در شرايط بهينه لاين‏هاي K19، K3651/2، K166B و K47/2-2-1-3-3-1-1-1 در كلاستر سوم، به علت داشتن مقادير بالاي عملكرد و ساير صفات مطلوب و مقادير پايين درصد سقط دانه، ASI و درصد بالاي پروتيين دانه ارزشمند بودند و مي‏توان از آن‌ها براي انتقال صفات مذكور در برنامه‏هاي دورگ‏گيري استفاده كرد. در شرايط تنش گرما لاين‏هاي كلاستر دوم و سوم و در شرايط بهينه لاين‏هاي كلاستر اول و سوم براي استفاده در تلاقي‏ها به منظور ايجاد تنوع بيشتر در صفات مناسب تشخيص داده شدند.

To understand genetic diversity in maize inbred lines under heat stress condition, fifteen inbred lines were studied in 2007 in two planting dates, 6 July (to coincide heat stress with pollination time and grain filling period) and 27 July (optimum) based on 30 morphological traits in a randomized complete block design with three replications in Shoushtar, Iran. The results showed that under heat stress condition, the highest coefficient of phenotypic variation was obtained for ASI, grain number per ear, grain number per ear row and grain yield, and in optimum condition for of grain abortion and ASI. Cluster analysis by Ward,s minimum variance, clustered lines into three groups in both conditions. In the heat stressed condition lines K166A and K166B in the third cluster, and in the optimum condition lines K19, K3651/2, K166B and K47/2-2-1-3-3-1-1-1 in the third cluster were suitable because of having higher values for yield and other desirable traits and also lower amounts of grain abortion percent, ASI and grain protein contents. In heat stress condition, lines of the second and third clusters and in optimum conditions lines of the first and third clusters seem to be suitable for creating diversity in different characteristics if they are used in hybridization programs.