تاثير تاريخ كاشت و تداخل علف‌هاي هرز بر شاخص هاي رشدي ارقام مختلف لوبيا قرمز (Phaseolus vulgaris L.)

The Effect of Sowing Date and Weed Interference on Growth Indices of Different Red Bean (Phaseolus vulgaris L.) Cultivars

به‌منظور بررسي اثر تاريخ كاشت و تداخل علف‌هاي هرز بر شاخص‌هاي رشد ارقام لوبيا قرمز با تيپ رشدي مختلف، آزمايشي در سال 1388 به‌صورت فاكتوريل اسپليت پلات در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه زنجان اجرا شد. ارقام لوبيا قرمز شامل درخشان (ايستاده)، صياد (نيمه ايستاده) و گلي (رونده) و تاريخ كاشت در دو سطح ( 30 ارديبهشت و 13 خردادماه) به صورت فاكتوريل به عنوان عامل اصلي و تداخل علف‌هاي هرز در دو سطح (كنترل كامل و عدم كنترل) عامل فرعي بود. بر اساس نتايج آزمايش تاريخ كاشت زودتر به دليل طولاني‌تر بودن طول دوره رشد، ميزان حداكثر ماده خشك تجمعي و سرعت رشد محصول را به ترتيب به ميزان 3/1 و 2/1 برابر در مقايسه با تاريخ كاشت ديرتر افزايش داد. اثر تاريخ كاشت و تداخل علف‌هاي هرز بر شاخص سطح برگ ارقام لوبيا معني دار بود. تداخل علف‌هاي هرز منجر به كاهش معني دار حداكثر شاخص سطح برگ (حدود 40 درصد)، حداكثر ماده خشك تجمعي (حدود 60 درصد) و حداكثر سرعت رشد (حدود 48 درصد) ارقام لوبيا در هر دو تاريخ كاشت شد. بيشترين عملكرد دانه (1222 كيلوگرم در هكتار) مربوط به رقم گلي و كمترين عملكرد دانه (928 كيلوگرم در هكتار) مربوط به رقم صياد بود. بطور كلي مي توان گفت رقم گلي نسبت به ساير ارقام، در هر دو تاريخ كاشت و در شرايط تداخل با علف‌هرز، نمود بهتري داشته و براي كشت در شرايط زنجان مناسب ترين گزينه است.

To evaluate the effect of sowing date and weed interference on growth indices of red bean cultivars with different growth habit, a field experiment was carried out during the spring 2009 at University of Zanjan as a factorial split plot on the basis of randomized complete block design, with three replications. Main plots included factorial of three red bean cultivars (Derakhshan (standing cultivar), Sayyad (half-standing cultivar), and Goli (prostrate cultivar)) and sowing date at two levels, (30th of May and 13th of June) and subplots included weed interference (complete weed control and without control). According to the results, the earlier sowing date respect to later sowing date, increased total dry matter and crop growth rate about 1.3 and 1.2 folds, respectively, because of its longer growth duration. The effect of sowing date and weed interference on the leaf area index of cultivars was significant. Weed interference significantly decreased leaf area index (about 40%), total dry matter (about 60%) and crop growth rate (about 48%) of red bean cultivars in both sowing dates. Goli cultivar had the highest (1222 Kg.ha-1) and Sayyad cultivar had the lowest (928 Kg.ha-1) grain yield, respectively. It was concluded that the Goli cultivar respect to other cultivars had good performance in both sowing dates and weed interference and the best candidate for cultivation in Zanjan conditions.