تاثير طول دوره تداخل علف هاي هرز بر درصد و كارايي جذب فسفر و پتاسيم سياهدانه (Nigella sativa L.) و علف هاي هرز آن

The Effects of Weed Interference Durations on Phosphorus and Potassium Percentage and Uptake Efficiency of Black Seed (Nigella sativa L.) and its Weeds

رقابت علف هاي هرز با سياهدانه بر سر منابعي مانند عناصر پر مصرف از جمله مهم ترين عوامل در كاهش عملكرد اين گياه دارويي مي باشد. به منظور بررسي تاثير دوره هاي تداخل علف هاي هرز بر كارايي جذب و مصرف فسفر و پتاسيم در سياهدانه، آزمايشي در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سال زراعي 89- 1388 در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه فردوسي مشهد اجرا شد. تيمارهاي آزمايش شامل دو سري عاري از علف هرز (صفر، 14، 28، 42، 56 و70 روز پس از سبز شدن سياهدانه، علف هاي هرز كنترل شدند و سپس تا زمان برداشت سياهدانه اجازه رشد به علف هاي هرز داده شد) و آلوده به علف هرز (از زمان سبز شدن تا دوره هاي ذكر شده به علف هاي هرز اجازه رشد داده شد و سپس تا زمان برداشت كنترل شدند) بودند. نتايج آزمايش حاكي از افزايش معني دار مقدار فسفر و پتاسيم در زيست توده جامعه علف هاي هرز در نتيجه افزايش دوره حضور آن ها بود. از سويي ديگر با افزايش دوره هاي تداخل علف هاي هرز با سياهدانه، درصد و مقدار فسفر و پتاسيم در زيست توده سياهدانه بطور معني‌داري كاهش يافت. بطوري‌كه تداخل علف هاي هرز در تمام فصل رشد سياهدانه، مقدار فسفر و پتاسيم زيست توده آن را به ترتيب بيش از 7 و 8 برابر كاهش داد. همچنين اثر دوره هاي كنترل و تداخل علف هاي هرز در كاهش كارايي جذب و مصرف فسفر و نيز پتاسيم سياهدانه معني‌دار بود. كاهش كارايي جذب عناصر ذكر شده در سياهدانه نشان دهنده رقابت ضعيف اين گياه دارويي در تداخل با جامعه علف هاي هرز بود.

One of the most problems in black seed yield reduction is weed interference with this medicinal plant for resources such as macro nutrients. A field experiment was conducted at Agricultural Research Station, Ferdowsi University of Mashhad, Iran, during 2009-2010 growing season. The experiment was laid out in Randomized Complete Block Design (RCBD) with 12 treatments and three replications. Two sets of treatments consisting of weed-infested and weed-free periods were used. In the first set of treatments, weeds compete with black seed until 0, 14, 28, 42, 56 and 70 day after emergence (weed-infested periods). In the second set, plots were kept free of weeds until the mentioned stage (weed-free periods). Results indicated the contents of phosphorus and potassium in weed biomass significantly increased by increasing weed competition durations. However, the percentage and content of phosphorus and potassium in black seed biomass significantly showed a decreasing trend as the weed-black seed competition periods increased. Weed interference with black seed for full growth season decreased contents of phosphorus and potassium in black seed biomass more than 7 and 8 times, respectively. In addition, effects of weed-free and weed-infested periods on decreasing uptake and phosphorus and potassium use efficiency in black seed were significant. Reduction in phosphorus and potassium uptake efficiency of black seed was indicating weak competitiveness of this medicinal plant with its relative weed community.