اصطلاحات ديواني و اداري در كتاب «تاريخ سيستان»

Governmental and administrative terminologies in “History of Sistan”

مسلمانان بر پايه آيه شريفه 13 سوره حجرات (49): « انا خلقناكم من ذكر و انثي و جعلناكُم شعوباً و قبايلَ لِتَعارَفُوا » توجه فراواني به جامعه مدني و شهرنشيني داشتند و دانش منداني هم چون فارابي، طرح مدينه فاضله را به عنوان جايي كه مردم در آن گرد آيند و به ياري يك ديگر بپردازند ريختند و مورخّان و جغرافي دانان در آثار خود جنبه هاي مختلف شهرنشيني و زندگي شهري را آوردند. يكي از ابتكارات آنان تاليف كتاب هايي مستقل درباره تاريخ شهرها بود كه برخي از آن كتاب ها مانند تاريخ نيشابور، تاريخ بيهق، تاريخ بخارا، تاريخ قم و تاريخ سيستان براي ما باقي مانده است. در اين كتاب ها بسياري از اصطلاحات شهري و شهرنشيني و هم چنين نهادهاي اداري و اجتماعي و مشاغل و حرف به چشم مي خورد كه براي بررسي مباحث تمدن شهري و نظام اداري و ديواني حاكم بر شهرها مفيد است. از ميان اين گونه كتاب ها مي توان از تاريخ سيستان نام برد كه علاوه بر مباحث تاريخي و اجتماعي مربوط به زمان خود حاوي بسياري از لغات، كلمات و اصطلاحات اداري، ديواني و اجتماعي است كه در متن، به توضيح آن ها پرداخته آمده است

Moslems according to Koran (49:13) Sura Hogarat which states: “ We have created you as male and female and divided you into tribes in order to get acquainted with each other” have paid special attention to civil and urban society, and scientists such as Farabi introduced utopia as a place where people gather and help each other. Historians and geographers in their works, spoke about different aspects of civil life. One of their innovations was the compilation of independent books about the history of towns among which history of Nayshapour, Sistan, Bokhara, Qom and Bayhaghi remain to this day. In these books, one comes across many civic terms, administrative social institutions, and various professions which are valuable for investigating civil discussions regarding administrative legal systems governing the cities. History of Sistan apart from historical social discussions, contains many social, administrative, govermental terms and expressions which are fully discussed in the text.