ارزيابي نياز فسفر گندم در خاك هاي آهكي با استفاده از هم دما هاي جذب فسفر

Evaluating Phosphorus Requirement of Wheat in Calcareous Soils by Phosphorus Sorption Isotherm

جذب فسفر در خاك ها يكي از فرآيندهاي كليدي در تعيين قابليت جذب آن براي گياهان مي باشد. تحقيقات گسترده نشان داده است كه فسفر توصيه شده را مي توان بر اساس ويژگي هاي جذب خاك بهبود بخشيد. در اين مطالعه هم دماهاي جذب فسفر براي خاك هاي مختلف كه تحت كشت گندم بودند رسم گرديد. از منحني هاي جذب براي اضافه كردن كود فسفر به خاك گلدان ها بطوريكه غلظت تعادلي فسفر در محلول خاك از 075/0 تا 2/1 ميلي گرم در ليتر تغيير كند، استفاده شد. گياه گندم به مدت شش هفته رشد داده شد. رفتار جذب فسفر به خوبي بوسيله معادله هاي فروندليچ و ون هاي توضيح داده شدند (997/0-927/0R2= و 999/0-949/0R2= به ترتيب براي معادله هاي فروندليچ و ون هاي). در اكثر خاك ها هنگاميكه فسفر در محلول خاك در 3/0 ميلي گرم در ليتر تنظيم شد، عملكرد به بيش از 85 درصد ماكزيمم رسيد. نياز استاندارد فسفر (SPR ) براي خاك ها مورد مطالعه، كه به صورت مقدار فسفر جذب شده در غلظت تعادلي 3/0 ميلي گرم در ليتر تعريف شد، دامنه اي بين 157-19 ميلي گرم در كيلوگرم به دست آمد. همبستگي خطي بين فسفر اضافه شده و فسفر استخراج شده با روش اولسن در تمام خاك-ها بدست آمد كه R2 آن بين 96/0 تا 99/0 با ميانگين 98/0 بود و شيب خط برازش شده به داده هاي فسفر استخراج شده در مقابل فسفر اضافه شده از 23/0 تا 47/0 تغيير كرد كه متوسط آن 38/0 بود. بازيافت فسفر از 12 تا 50 درصد تغيير كرد و ميانگين آن 37 در صد بود. اين بدان معناست كه حدودا 63 درصد فسفر اضافه شده بصورت غير قابل استفاده در آمده است. تفاوت معني داري بين ميانگين بازيافت در تيمارهاي مختلف وجود نداشت. سطح بحراني فسفر براي عصاره گير بي كربنات سديم (روش اولسن) به روش ترسيمي و آماري كيت – نلسن برابر با 13 ميلي گرم بر كيلو گرم خاك تعيين گرديد.

Phosphorus adsorption in soils is one of the most important processes that determine its availability to plants. Many studies have revealed that phosphorus fertilizer recommendation can be improved based on soil adsorption properties. Phosphorus adsorption isotherms were constructed for different soils under wheat crop. The sorption curves were used as a basis for fertilizing soils in pots suchthat phosphate in soil solutions varied from about 0.075 to 1.2 mgl-1. Wheat was grown for 6 weeks. Adsorption data were successfully described usingFreundlich and Van Huay sorption models (R2= 0.927-0.997 and R2= 0.949-0.999 for Ferundlich and Van Huay models, respectively). In most soils, yield approached more than 85% of the maximum when phosphate in the soil solution was adjusted to 0.3 mgl-1.The standard phosphorus requirement varied from 19 to 157 mgkg-1. There was linear relation between added P and bicarbonate- extractable P(Olsen P) in all soils(R2=0.96-0.99, andmean of0.98) and the slope of this linear equation (by plotting added P against Olsen P)varied from 0.23 to 0.47 with 0.38 as an average. The recovery of phosphorus varied from 12 to 50% with 37% as an average. This means that 63% of the added P was unavailable. There was no significant difference between the mean recoveries in the different treatments. The phosphorus critical level for sodium bicarbonate extractant (Olsen P) based on was determined at 13 mg P kg-1 soil.