ارزيابي تاثير قارچ ميكوريزا و منابع مختلف فسفر بر رشد و جذب فسفر در سويا (Glycine max (L.) Merr.)

Evaluation of mycorrhizal fungus and phosphate rock effectiveness on growth and uptake of phosphorous in soybean (Glycine max (L.) Merr.)

افزايش قيمت كودهاي فسفاته شيميايي در سطح جهان و وجود منابع عظيم سنگ فسفات بومي لزوم استفاده از اين منابع را آشكار مي سازد. اطلاعات اندكي در زمينه تاثير توام قارچ ميكوريزا و انواع سنگ فسفات هاي داخلي در جذب فسفات وجود دارد، بنابراين، اين پژوهش گلداني در سال 1389 با هدف بررسي تاثير قارچ هاي ميكوريزا در افزايش جذب فسفات از منابع سنگ فسفات بومي اجرا شد. آزمايش فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با 4 تكرار انجام شد. فاكتورها شامل فاكتور تلقيح ميكوريزا با دو سطح (بدون استفاده تيمار شاهد (بدون اضافه كردن B و فاكتور منبع فسفات با 5 سطح 1 (M و استفاده از قارچ ( 1 (M از قارچ ( 0 B كود فسفر از منبع سنگ فسفات يزد، 4 B كود استاندارد فسفر از منبع سوپر فسفات تريپل، 3 B كود فسفر)، 2 كود فسفر از منبع سنگ فسفات گافساي تونس بود. نتايج نشان B كود فسفر از منبع سنگ فسفات ياسوج و 5 داد در بين منابع مختلف سنگ فسفات، سنگ فسفات گافسا داراي بيشترين غلظت فسفر ريشه و اندام هوايي، نيتروژن اندام هوايي و وزن خشك بود. جذب فسفر گياه در سنگ فسفات گافسا تلقيح شده با ميكوريزا بيشتر از منابع ديگر سنگ فسفات بود. تيمار گافسا با ميكوريزا داراي بيشترين ميزان اثربخشي زراعي بر اساس وزن 60 درصد) بود. شاخص كلوني زايي / 39 درصد) و جذب فسفر كل سويا ( 54 / خشك اندام هوايي ( 65 ميكوريزايي در سنگ فسفات گافسا بيش از ساير منابع فسفر بود. ميكوريزا جذب فسفر از سنگ فسفات گافسا را بيش از سنگ فسفات هاي داخلي افزايش داد.

It is necessary to use the phosphate rock (PR) because of the globally increasing chemical phosphate fertilizers price and huge resources of domestic PRs. There is a negligible knowledge on mycorrhizal fungi and native PRs sources influence on phosphorous uptake. Therefore a pot experiment was carried out to investigate the effect of mycorrizal fungi on enhancement of phosphate uptake from native PRs sources in soybean in 2010. Experiment was factorial with four replicates. Factors were included none-inoculation (M0) and inoculation (M1) to mycorrhizae plus five sources of phosphate (B1: control without phosphate amendment, B2: standard phosphate fertilizer from triple superphosphate, B3: Yazd rock phosphate, B4: Yasouj rock phosphate and B5: Gafsa rock phosphate from Tunisia). Results showed Gafsa PR produced the highest phosphorous concentration of root and shoot, shoot nitrogen and dry matter among the applied PRs. In the Gafsa rock phosphate inoculated by mycorrhiza phosphorous uptake was higher than other PRs. Gafsa inoculated to mycorrhiza, had the maximum relative agronomic effectiveness based on phosphorus uptake (60.54%) and relative agronomic effectiveness based on shoot dry matter (39.65%). Mycorrizal colonization index in Gafsa was higher than other PRs. Generally, mycorrhiza markedly increased phosphorus uptake from Gafsa PR more than the domestic PRs.