ارزيابي توابع كاهش جذب آب در شرايط تنش همزمان شوري و خشكي توسط رقم روشن گندم

Evaluation of wheat water uptake reduction functions under conjunctive salinity and water stress conditions in Birjand

براي تعيين چگونگي واكنش گياهان به تنش هم‌زمان شوري و خشكي و نقش هر يك از آن‌ها در كاهش جذب آب، مدل هاي رياضي متعددي وجود دارد. مدل هاي جذب آب در شرايط تنش هم‌زمان به سه دسته جمع پذير، ضرب پذير و مدل هاي مفهومي تقسيم مي‌شود. در اين مطالعه شش تابع كاهش جذب آب ماكروسكوپي وان گنوختن (جمع پذير و ضرب پذير)، ديركسن و آگوستيجن، وان دام و همكاران، اسكگز و همكاران و همايي با استفاده از داده هاي مزرعه اي كشت گندم رقم روشن ارزيابي شد. آزمايش‌ها در قالب طرح فاكتوريل در پايه كرت هاي خرد شده اجرا شد. سطوح مختلف شوري (,S2, S1 S3 بترتيب معادل 4/1، 5/4 و 6/9 دسي زيمنس بر متر) به عنوان كرت‌هاي اصلي و چهار سطح آبياري ( I4, I3, I2, I1 بترتيب معادل50 ، 75 ،100 و 125 در صد نياز آبي گياه)، به عنوان كرت‌هاي فرعي در سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه بيرجند در سال زراعي 85-1384 اجراي گرديد. نتايج به دست آمده نشان داد كه در سطوح شوري كم واكنش گندم به تنش هم زمان شوري و كم آبي مدل جمع‌پذير وان گنوختن خيلي خوب مي‌تواند الگوي جذب آب را شبيه‌سازي كند. در حالي كه در سطوح شوري مدل مفهومي اسكگز بيشترين برازش را با داده هاي مزرعه اي دارد. بنابراين به عنوان مدل بهينه جذب معرفي و توصيه مي‌شود.

Various mathematical water uptake models exist for simulating plants response to combined effects of drought and salinity stress. The reduction functions are classified as additive, multiplicative and conceptual models. As transpiration is the largest component of the agricultural water budget in arid systems, the efficacy of the simulation models depend on their ability to predict transpiration. In this study six different macroscopic reduction functions, namely; van Genuchten (additive and multiplicative), Dirksen et al., van Dam et al, Skaggs et al and Homaee were evaluated. The experiments were carried out on wheat crop in a factorial split plot design with 3 replicates. The treatments consisted four levels of irrigation (50, 75, 100 and 120%of crop water requirement), and three water qualities (1.4, 4.5, 9.6 dS/m). The result indicated that the crop response to drought and salinity stress was multiplicative at high salinity. Among multiplicative models, reduction function of Skaggs et al and Homage’s models provided better fitness to measured data than the other functions.