بررسي اثرات سايه اندازي روي برخي از شاخص هاي رشد و عملكرد دانه باقلا

Evaluation of the Relationship of Shading with Growth and Grain Yield of Faba Bean

در بسياري از گياهان، سايه اندازي به دليل كاهش تشعشع نوري، ويژگي هاي رشدي و عملكرد آن ها را تحت تا?ثير قرار مي دهد. با وجود اين گياهان توانايي قابل ملاحظه در سازگاري با رژيم‌هاي مختلف نوري از طريق ايجاد تغيير در ويژگي‌هاي برگي و ساختار كانوپي را دارند. بر همين اساس آزمايشي در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه تبريز (عرض جغرافياييَ 5 ْ 38 ، طول جغرافياييَ 17 ْ 46 و ارتفاع از سطح دريا 1360 متر) در طي سال هاي 1382 و 1383 اجرا شد. در هر دو سال، آزمايش بصورت كرتهاي خرد شده با طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار با تيمارهاي سايه در كرت هاي اصلي و ارقام در كرت هاي فرعي بودند. تيمارهاي سايه شامل بدون سايه (شاهد)، 18 درصد، 48 درصد و 70 درصد سايه و ارقام شامل بركت، سرازيري و HBP-B بود. نتايج نشان داد كه در اغلب مراحل رشد (به ويژه در مراحل آخر) تجمع ماده خشك (DMA)، سرعت رشد گياه (CGR) و سرعت رشد نسبي (RGR) براي گياهان تحت سايه در مقايسه با گياهان تحت نور كامل خورشيد بيشتر بود. ميانگين عملكرد دانه باقلا در واحد سطح براي گياهان تحت سايه بطور معني داري بيشتر از گياهان بدون سايه بود. ميانگين عملكرد دانه رقم HBP-B در واحد سطح حدود 20 درصد بيشتر از دو رقم ديگر بود، اين در حالي است كه بين دورقم بركت و سرازيري اختلاف معني داري از لحاظ عملكرد دانه وجود نداشت. بنابراين، باقلا به عنوان يك گياه مقاوم به سايه مي تواند به طور موفقيت آميزي در الگوهاي "كشت مخلوط" و "كشاورزي- جنگل" مورد استفاده قرار گيرد.

In many plants, shading affects growth characteristics and yield due to the reduction of solar radiation. On this basis, two experiments were carried out at the Research Farm of the University of Tabriz (Latitude 38.05´N, Longitude 46?17´E, Altitude 1360m above sea level) in 2002 and 2003. Both experiments were split-plot, based on randomized complete block design in three replications, with the shading treatments in main plots and cultivars in sub-plots. Shading treatments consisted of no shade (control), 18%, 48% and 70% shade and varieties were Barakat, Saraziri and HBP-B. Results showed that in the most stages of growth (particularly later stages), Dry matter accumulation (DMA), crop growth rate (CGR), and relative growth rate (RGR) were higher for plants under shade, compared to plants under full sunlight. Mean grain yield of faba bean per unit area for shaded plants was higher than that for unshaded plants. HBP-B had higher grain yield per unit area in comparison with other cultivars. Therefore, faba bean as a shade resistant plant can be successfully used in intercropping and agro forestry.