ارتباط الگوهاي غذايي با تراكم املاح استخوان در نمونه‌اي از زنان يايسه ساكن شهر تهران

The association between dietary patterns and bone mineral density in a sample of postmenopausal women living in Tehran

سابقه و هدف: مطالعات اندكي رابطه الگوهاي غذايي با تراكم املاح استخوان (BMD) را بررسي كرده‌اند. هدف مطالعه حاضر، تعيين اين رابطه در نمونه‌اي از زنان يايسه ساكن شهر تهران بود. مواد و روشها: 160 زن در اين مطالعه مقطعي شركت كردند. پس از تكميل پرسشنامه‌هاي اطلاعات عمومي، فعاليت بدني و بسامد خوراك، BMD مهره‌هاي كمري و گردن ران آن‌ها با dual-energy X-ray absorptiometry اندازه‌گيري شد. الگوهاي غذايي به روش تحليل عاملي شناسايي شدند. نسبت شانس براي داشتن BMD پايين (مقادير كمتر از ميانه) در رابطه با الگوهاي غذايي نيز با آناليز رگرسيون لجستيك محاسبه شد. يافتهها: 6 الگوي غذايي شناسايي شد. پس از تعديل اثر مخدوش‌كننده‌هاي احتمالي، در زناني كه نمره بالاتري (مقادير بيشتر از ميانه) از الگوهاي غذايي اول يا دوم داشتند، نسبت به زنان داراي نمرات پايين‌تر (مقادير كمتر از ميانه) شانس داشتن BMD پايين به ترتيب در نواحي مهره‌هاي كمري (04/0 =P و 96/4-05/1 :CI 95% و 29/2 =OR) و گردن ران (01/0 > P و 09/6-31/1 :CI 95% و 83/2 =OR) بيشتر بود. الگوي غذايي اول، غني از لبنيات پرچرب، گوشت احشا ، گوشت قرمز يا فراوري شده و غلات كامل بود. الگوي غذايي دوم غني از سيب‌زميني سرخ كرده، مايونز، شيريني‌جات و دسرها و روغن‌هاي مايع بود. نتيجه گيري: الگوهاي غذايي غني از غذاهاي حاوي چربي اشباع بالا ( مشابه الگوي اول) يا داراي تراكم پايين مواد مغذي ضروري براي سلامت استخوان (مشابه الگوي دوم) ممكن است با BMD در زنان يايسه ساكن شهر تهران ارتباطي منفي داشته باشند. واژگان كليدي: الگوهاي غذايي، تراكم املاح استخوان، زنان يايسه، تحليل عاملي

Background and Objective: Few studies have examined the association between dietary patterns and bone mineral density (BMD). The aim of the present study was to determine the association between dietary patterns and BMD in a sample of postmenopausal women living in Tehran. Materials and Methods: A group of 160 postmenauposal women participated in this cross-sectional study. Data were collected on their general characteristics, physical activity, and food consumption frequency using questionnaires, and their lumbar spine and femoral neck BMD were measured by dual-energy X-ray absorptiometry. Dietary patterns were identified using factor analysis, and multivariate logistic regression was used to estimate odds ratio (OR) for having lower BMD (values less than the median) as related to dietary patterns. Results: Six dietary patterns were identified. The first (high consumption of high-fat dairy products, organ meats, red and processed meats, and whole grains) and the second (high consumption of French fries, mayonnaise, sweets and desserts, and liquid oils) patterns were associated with a lower BMD. Analysis of the data, after adjustment for potential confounders, showed that women in the second median of the first or the second dietary pattern scores were more likely to have a lower BMD at lumbar spine (OR=2.29, 95% CI: 1.05-4.96, P=0.04) and femoral neck (OR=2.83, 95% CI: 1.31-6.09, P < 0.01), respectively. Conclusion: Dietary patterns rich in foods with a high content of saturated fats (similar to the first pattern) or those with a low density of essential nutrients for bone health (similar to the second pattern) may be negatively associated with BMD in postmenopausal women living in Tehran. Keywords: Dietary patterns, Bone mass density, Postmenopausal women, Factor analysis