بررسي تاثير عوامل پستي و بلندي و خاك بر ساختار پوشش گياهي در نيمرخ شمالي اشترانكوه (استان لرستان)

Effects of some topography and soil factors on vegetation structure in the northern profile of Oshtorankouh (Lorestan province)

اين تحقيق به بررسي عوامل پستي و بلندي و خاك موثر بر ساختار پوشش گياهي در دامنه شمالي اشترانكوه مي پردازد. حوزه چال كبود در اين منطقه با داشتن بيشترين اختلاف ارتفاع و وجود شرايط پستي و بلندي و تنوع گونه هاي گياهي براي انجام اين تحقيق انتخاب شد. 19 طبقه ارتفاعي با اختلاف ارتفاع 100 متر تعيين و در هر طبقه ارتفاعي 4 ترانسكت 200 متري شامل 2 ترانسكت عمودي و 2 ترانسكت افقي مستقر و در امتداد هر ترانسكت 8 كوادرات براي نمونه برداري برداشت شد. با توجه به اينكه تاثير عوامل زمين شناسي، توپوگرافي، اقليم و موجودات زنده طي گذشت زمان در خصوصيات خاك پديدار مي شود، بنابراين يكي از عوامل مهم و موثر بر پراكنش پوشش گياهي خصوصيات خاك است. در هر طبقه ارتفاعي در واحدهاي همگن پروفيل خاك حفر و عوامل خاكي اندازه گيري شد. در هر طبقه ارتفاعي عامل شدت چرا نيز تعيين شد. پوشش گياهي با به كارگيري روش تجزيه و تحليل دوطرفه گونه هاي شاخص (TWINSPAN) طبقه بندي و 14 تيپ گياهي در پروفيل ارتفاعي منطقه تفكيك شد. با استفاده از روش تجزيه تطبيقي قوس‌گيري (DCA) گونه هاي گياهي و سايت هاي نمونه برداري به‌ترتيب در 4 و 6 گروه مشابه رسته بندي شدند. به‌منظور بررسي تاثير عوامل خاك و پستي و بلندي بر پوشش گياهي از روش تجزيه تطبيقي متعارف (CCA) استفاده شد و ميزان همبستگي هر يك از عوامل محيطي با حضور گونه هاي گياهي به‌دست آمد. نتايج نشان داد عوامل خاكي بيشترين تاثير را در پراكنش و استقرار گونه هاي گياهي در منطقه مورد مطالعه دارند و عوامل ارتفاع، شيب و شدت چرا به‌ترتيب در درجه اهميت بعدي قرار دارند.

In this research, the effects of some topography and soil factors influencing vegetation structure have been studied in Chal Kabud basin located in the northern slope of Oshtorankouh. It enjoys the greatest altitude variations, a rich diversity of plant species as well as topographical features. Nineteen altitudinal classes were identified by 100 m altitudinal interval. In each altitudinal class, 4 transects (2 vertical and 2 horizontal) each with 200 m length were established and 8 quadrates were sampled alongside each transect. In selected classes along the homogenous units, soil profile was dig and some edaphic parameters were measured. Vegetation characteristics and grazing intensity of all units also were studied. Fourteen vegetation classes were classified by TWINSPAN and plant species as well as sampling sites were analyzed and grouped by Dterended Correspondence Analysis (DCA) to 4 and 6 similar categories, respectively. In order to study the effects of environmental factors on vegetation, Canonical Correspondence Analysis (CCA) were applied and correlation among each environmental factor and plant species were measured. CCA results showed that edapic factors were the most effective factors on distribution and establishment of plant species in the study area and altitude, slope and grazing intensity were among the next important factors respectively.