بررسي ساختار ژنتيكي صفات روزنه اي و برگ پرچم در گندم دوروم

Study of Genetic Structure of Stomatal and Flag Leaf Traits in Durum Wheat (Triticum turgidum L. ssp. durum)

مطالعات فيزيولوژيكي در گندم دلالت بر اين داشته كه برگ پرچم سهم عمده اي در عملكرد دانه دارد. همچنين تعداد، نحوه توزيع و مورفولوژي روزنه روي سطح برگ گندم نيز از ويژگي هاي مهم در شاخص مقاومت به خشكي و سازگاري ارقام گندم به نوسانات سطوح دي اكسيدكربن است. به منظور برآورد پارامترهاي ژنتيكي برگ پرچم و صفات روزنه اي در گندم دوروم از 49 ژنوتيپ حاصل از تلاقي داي آلل كامل هفت ژنوتيپ در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي استفاده گرديد. صفات عرض، طول و سطح برگ پرچم، تعداد روزنه در سطح رويي و زيرين برگ پرچم، مساحت روزنه در سطح رويي و زيرين برگ پرچم ارزيابي گرديد. نتايج تجزيه واريانس حاكي از وجود تفاوت معني دار بين ژنوتيپ ها براي كليه صفات مورد مطالعه بود. ميانگين مربعات قابليت تركيب پذيري عمومي (GCA) براي كليه صفات معني دار بود. در حاليكه ميانگين مربعات قابليت تركيب پذيري خصوصي (SCA) براي همه صفات به جز طول برگ پرچم و سطح برگ پرچم معني دار گرديد. معني دار بودن نسبت GCA به SCA در صفات طول برگ پرچم و مساحت روزنه در سطح رويي برگ پرچم نشان دهنده سهم بيشتر اثرات افزايشي ژن ها در بروز آن صفات است. معني دار بودن ميانگين مربعات تلاقي هاي معكوس نيز براي تمام صفات مبين وجود اثر مادري در كليه صفات بود. برآورد اثر GCA والد ها نشان داد كه رقم Dipper-6 داراي بيشترين اثرات GCA مثبت و معني دار در سطح، طول و عرض برگ پرچم بود. با استفاده از روش باي پلات نيز نتايج مشابه اي بدست آمد. بيشترين وراثت پذيري خصوصي در صفات طول برگ پرچم و مساحت روزنه در سطح رويي برگ (به ترتيب 27/0 و 21/0) ديده شد. بنابراين در مواد ژنتيكي مورد مطالعه، انتخاب براي اين صفات در نسل هاي اوليه از كارايي بالايي برخوردار است.

Physiological studies indicated that flag leaf has high contribution in wheat grain yield. In addition, number, distribution, and morphology of stomatal characteristics are important traits in the drought resistance and adaptation of wheat cultivars to fluctuating CO2 levels. A complete set of diallel crosses among seven durum wheat lines were used to study of genetic parameters of stomatal and flag leaf characterstics. Seven traits including stomata frequency, stomatal surface and stomata size in abaxial and adaxial of flag leaf, flag leaf length, width and area were measured. The analysis of variance revealed significant differences among genotypes for all traits. General combining ability variance was highly significant for all the characters and specific combining ability variance was highly significant for all the characters except flag leaf length and flag leaf area. The mean square ratio of GCA to SCA implied the importance of additive genetics effects in expression of flag leaf length and stomata size in the front and surface of the flag leaf. Reciprocal mean squares were significant for all traits. Diper-6 had the highest GCA effect for flag leaf area, flag leaf length and flag leaf width. The biplot showed the same result. The heritability in narrow sense was highest (0.27 and 0.21) for flag leaf length and adaxial stomatal surface. Base on narrow sense heritability, selection for flag leaf length and adaxial stomatal surface in primary generations could be successful in the genetic material.