اثر هورمون رشد بر بافت بيضه و ضرايب اسپرماتوژنز متعاقب تجويز متوتركسات در موش صحرايي

Effect of Growth Hormone on Testis Tissue and Spermatogenesis Indexes of Testis after Methotrexate Administration in Rat

متوتركسات جزو داروهايي است كه در شيمي درماني تومورهاي مختلف و در درمان بيماري هاي التهابي كاربرد وسيعي دارد. مطالعات نشان داده‌اند كه اين دارو روي روند اسپرماتوژنز و اووژنز اثر مهاري داشته و باعث كاهش باروري و تغييرات بافتي مختلف در بيضه حيوانات آزمايشگاهي مي‌شود. از طرف ديگر مشخص شده است كه هورمون رشد داراي اثرات ترميمي و التيام دهنده در بافت هاي مختلف بدن است. هدف از اين مطالعه تعيين اثر هورمون رشد روي ضرايب اسپرماتوژنز متعاقب تجويز متوتركسات در بافت بيضه موش صحرايي بود. در اين مطالعه تجربي، 80 سر موش صحرايي نر نژاد ويستار، به دو گروه كنترل (20=n) و شش گروه تحت مطالعه (60=n) تقسيم شدند. گروه تحت مطالعه اول و دوم به ترتيب 14 و 28 روز متوالي، هورمون رشد به ميزان mg/kg3/0 از راه داخل صفاقي دريافت كردند. گروه تحت مطالعه سوم و چهارم به ترتيب 14 و 28 روز هر هفته يكبار، داروي متوتركسات با دوز mg/kg1 از راه داخل صفاقي دريافت نمودند. در گروه تحت مطالعه پنجم و ششم موشها به صورت توام از هر دو داروي متوتركسات و هورمون رشد به مدت 14 و 28 روز از راه داخل صفاقي دريافت كردند. دو گروه كنترل نيز مدت 14 و 28 روز سرم فيزيولوژي را از راه داخل صفاقي دريافت نمودند. بعد از گذشت زمان هاي ذكر شده نمونه بيضه اخذ گرديده و پس از تهيه مقاطع بافتي و رنگ آميزي هماتوكسيلين- ايوزين، از لحاظ بافت شناسي و شاخص هاي اسپرماتوژنز شامل: ضريب تمايز لوله‌اي (TDI)، ضريب اسپرميوژنز (SI) و ضريب بازسازي (RI) مطالعه شد. داده هاي بدست آمده با استفاده از آزمون آماري آناليز واريانس يكطرفه مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. نتايج اين مطالعه نشان داد كه داروي متوتركسات داراي اثرات مخرب روي بافت بيضه و فرايند اسپرماتوژنز در گروه هاي تحت درمان با متوتركسات در مقايسه با گروه كنترل مي باشد. همچنين نتايج مطالعات نشان داد كه TDI، SI و RI در روز 14 بعد از تجويز متوتركسات كاهش غير معني دار و در روز 28 بعد از تجويز متوتركسات نسبت به گروه كنترل كاهش معني دار (05/0p < ) نشان مي دهد. تجويز هورمون رشد به تنهايي اثر معني دار بر شاخص هاي اسپرماتوژنز نداشت. در تجويز همزمان هورمون رشد و متوتركسات، هورمون رشد اثرات ترميمي معني دار (05/0p < ) در بافت بيضه و ضرايب اسپرماتوژنز در مقايسه با گروه متوتركسات تنها، نشان داد. نتايج مطالعه نشان داد كه تجويز متوتركسات باعث كاهش اسپرماتوژنز و شاخص هاي آن در بافت بيضه موش صحرايي مي شود. اين كاهش در مقدار TDI، SI و RI ممكن است از طريق كاهش تقسيم سلولي و اثرات سمي دارو باشد. همچنين هورمون رشد داراي اثرات ترميمي در بافت بيضه حين درمان با متوتركسات بوده و سبب افزايش ميزان باروري و ضرايب اسپرماتوژنز پس از شيمي درماني با متوتركسات مي شود. البته اثر اين داروها در روند اسپرماتوژنز و ناباروري انسان نياز به مطالعات بيشتر دارد.

Methotrexate (MTX) is a chemotherapeutic agent used for the treatment of a variety of tumors and inflammatory diseases. Methotrexate cause defective oogenesis and spermatogenesis, and impair fertility and different pathological changes on testis of laboratory animals. On the other hand, it had been shown that growth hormone (GH) had well-being and conciliation effects on different tissues. The aim of this study was to investigate the effect of growth hormone on spermatogenesis indexes of testis after methotrexate administration in rat. In this experimental study, the eighty male wistar rat were selected and randomly divided into eight groups; control (n=20) and treatment (n=60). First and second treatment groups were received 0.3mg/kg GH (IP) for 14 and 28 consequence days, respectively. Third and fourth treatment groups were received 1mg/kg MTX (IP) per week for 14 and 28 consequence days, respectively. Fifth and sixth treatment groups were received 1mg/kg MTX (IP) with 0.3mg/kg GH (IP) (MTX+GH) for 14 and 28 consequence days, respectively. However the first and second control groups just received normal saline (IP) for 14 and 28 consequence days, respectively. In 14th and 28th days, ten rats from each group were sacrificed and testis were sampled and section was provided, and was stained by H&E technique. Then, histologically and spermatogenesis indexes including: tubular differentiation index (TDI), spermiogenesis index (SI), and repopulation index (RI), were studied. Data were analyzed by ANOVA method. Results of the study showed that methotrexate had destructive effects on testis tissue and spermatogenesis in treatment groups compared with control groups. Also, results showed that in these groups TDI, RI and SI had non-significant decreased in 14th days, but in 28th days, TDI, RI and SI significantly decreased (p < 0.05) compared with control groups. GH administration alone had non-significant effect on spermatogenesis indexes. In GH+MTX groups, GH caused significantly (p < 0.05) amelioration effects on testis tissue and spermatogenesis indexes compared with MTX groups. Results of the study showed that methotrexate caused reduction of spermatogenesis and its indexes in rat testis tissue. This reduction of TDI, SI and RI amount may via the reducing of cell division and toxic effect of methotrexate. Also GH had amelioration effects on testis tissue and spermatogenesis indexes when it used simultaneously with methotrexate. Although the effect of methotrexate on spermatogenesis and fertilization in human needs to more investigation.