عكس العمل ژنوتيپ هاي گلرنگ بهاره به سايه اندازي طبق و برگ هاي مجاور آن در شرايط بيرجند

Response of Spring Safflower Genotypes under Shading of Head and Nearest Leaves in Birjand Conditions

به منظور بررسي اثر سايه اندازي طبق و دو برگ مجاور آن بر عملكرد و اجزاي عملكرد ژنوتيپ هاي گلرنگ بهاره، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با چهار تكرار، در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه بيرجند درسال 1387 انجام شد. فاكتورهاي آزمايشي شامل سه ژنوتيپ گلرنگ بهاره (توده كوسه، اصفهان 28 و IL111) و سه سطح سايه اندازي پس از گرده افشاني بر روي (1) طبق، (2) طبق و دو برگ مجاور و (3) شاهد (بدون سايه اندازي) بود. نتايج نشان داد كه تفاوت معني داري بين سطوح مختلف سايه اندازي از نظركليه صفات اندازه-گيري شده (تعداد طبق هاي بارور، تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، وزن دانه در طبق، عملكرد دانه و شاخص برداشت) به جز تعداد طبق در بوته و عملكرد بيولوژيكي وجود داشت. لازم به ذكر است كه بين دو سطح سايه اندازي نيز تفاوت معني داري از نظر آماري مشاهده نشد. همچنين بين ژنوتيپ ها از نظر كليه صفات اندازه گيري شده تفاوت معني دار وجود داشت. بيشترين و كمترين عملكرد دانه به ترتيب در ژنوتيپ هاي كوسه و IL111 مشاهده شد و بين ژنوتيپ هاي كوسه و اصفهان 28 تفاوت معني داري در كليه صفات اندازه گيري شده وجود نداشت. ايجاد پوشش بر روي طبق و برگ هاي مجاور آن به طور متوسط باعث 54/20 درصد كاهش در عملكرد دانه شد، بنابراين مي توان اظهاركرد كه در گلرنگ نيز مانند غلات دانه ريز فتوسنتز گل آذين و برگ هاي نزديك به آن در توليد دانه سهم عمده اي دارد.

In order to study the effects of shading on head and its near leaves on yield and yield components of spring safflower genotypes, an experiment was conducted in factorial arrangement based on a complete randomized block design with four replications at Agricultural Research Station, Faculty of Agriculture, Birjand University during 2008. Factors were including three spring safflower genotypes (Koose (a local variety), Isfahan28 and IL111) and three shading levels after anthesis (on head, head+ two nearest leaves and non-shading (control)). The results showed that there was significant differences between shading treatments regarding number of fertile heads per plant, number of seeds per head, 1000-kernel weight, kernel yield and harvest index, whereas number of heads per plant and biological yield were not affected by shading. Also between two shading levels was not significantly different. There was a significant difference between cultivars in respect to all measured traits. The highest and lowest kernel yield obtained in Koose and IL111, respectively and there was not significant difference between Koose and Isfahan28 in respect to all measured traits. Shading on head and near leaves reduced kernel yield by 20.54%. Therefore, it can be concluded that photosynthesis of inflorescence and nearest leaves plays important role in seed production of safflower as same as small seed cereal.