برآورد حداكثر تخليه مجاز رطوبتي ذرت علوفه اي در مراحل مختلف رشد با استفاده از اختلاف دماي پوشش سبز گياه و هوا

Estimation of Maximum Allowable Deficit in Different Growth Stages of FodderMays Using Canopy-Air Temperature Difference

در مناطق خشك و نيمه‌خشك به دليل محدوديت منابع آب، برنامه ريزي آبياري به منظور استفاده بهينه از آب موجود اهميت زيادي دارد. در اين تحقيق به منظور برآورد تخليه مجاز رطوبتي و برنامه ريزي آبياري ذرت علوفه اي بر اساس اختلاف دماي پوشش سبز گياه و هوا، آزمايش مزرعه اي در دانشكده كشاورزي كرج انجام گرديد. خط مبناي پايين (حداكثر تعرق) و خط مبناي بالا (تعرق صفر) به ترتيب توسط يك تيمار مرطوب (حفظ رطوبت خاك در حد ظرفيت زراعي) و يك تيمار خشك (تخليه كامل آب قابل استفاده) تعيين گرديد. براي برآورد حداكثر تخليه مجاز رطوبتي و برنامه ريزي آبياري، چهار تيمار تخليه رطوبت تا نقطه پژمردگي دايم در چهار دوره رشد گياه شامل مراحل استقرار، رويشي، گلدهي و رسيدن و با سه تكرار در نظر گرفته شد. پارامترهاي اندازه گيري شده شامل دماي تر و خشك هوا، دماي پوشش سبز گياه، رطوبت نسبي هوا، عمق توسعه ريشه، رطوبت خاك منطقه توسعه ريشه و فشار بخار هوا بود و بر اساس آنها معادلات خطوط مبناي پايين و بالا براي ذرت علوفه اي استخراج گرديد. بر اساس اختلاف دماي پوشش سبز گياه و هوا براي چهار تيمار تخليه رطوبت تا حد پژمردگي دايم و مقايسه آن با تيمار مرطوب، حداكثر تخليه مجاز رطوبتي ذرت علوفه اي براي چهار دوره رشد به ترتيب 8/42، 2/59، 9/58 و 5/67 درصد به‌دست آمد. براساس اختلاف دماي هوا و پوشش گياه بر مبناي تيمار خشك، موقعيت خط مبناي تعرق صفر براي ذرت علوفه اي 2/3+ درجه سانتي گراد به‌دست آمد. به منظور برنامه ريزي آبياري طي مراحل مختلف رشد، شاخص تنش آبي گياه بكار گرفته شد و براي هر دوره رشد، زمان آبياري به روش مستقيم دماي پوشش سبز تعيين گرديد.

To optimal use of available water, irrigation scheduling is important to over scarcity of water resources in arid and semi-arid area. In this research to estimate of maximum allowable deficit (or: management allowed depletion) and irrigation scheduling of Fodder Mays based on canopy-air temperature difference, a field study was conducted in agricultural faculty of Karaj. The lower limit baseline (potential transpiration) and upper limit baseline (zero transpiration) were estimated by a wet treatment: (keeping soil water content at Field Capacity) and a dry treatment: (complete depletion of available water), respectively. To estimate the maximum allowable deficit, four soil moisture depletion to permanent wilting point treatments were applied in four different growth stages including settlement, vegetating, flowering and ripening of Fodder Mays with three replications. The measured data were wet and dry air temperature, canopy temperature, air relative humidity, root depth, soil water content in root depth and air vapor pressure and based the measured data, equations were extracted for lower and upper limit baselines of Fodder Mays. By comparison of canopy-air temperature difference of four treatments of soil moisture depletion with wet treatment, the maximum allowable deficit for four growth stages were estimated 42.8, 59.2, 58.9 and 67.5 percentages, respectively. The location of upper limit baseline (zero transpiration) was obtained +3.2 °C based on dry treatment. To irrigation scheduling in different growth stages by canopy-air temperature difference, crop water stress index was used and irrigation time was determined by direct method of canopy temperature.