سيماي ابليس در مثنوي مولانا جلال الدين محمد بلخي

Image of Iblis in Masnavi Mawlana Jalal al -din Balkhi

ابليس در مثنوي معنوي دو سيماي متفاوت دارد. از سويي شخصيتي شرور و شوم است كه كمر به ويراني آرمان الهي بسته است. در مواردي برابر با نفس اماره شمرده مي شود و كار او وسوسه است و تنها با هدايت پير راه دان مي توان از وسوسه هاي او در امان ماند. نگاه ديگر به ابليس در مثنوي بسيار شگفتي آفرين است و با آنچه در آثار عارفاني چون عين القضات و حلاج آمده است شباهت دارد. تصوير اين چهره در داستان معاويه و ابليس آشكار مي شود. در اين داستان مولانا با وسعت ديد و نگاه نوآور خود هر چند با جمال، نكاتي حكيمانه را يادآور مي شود. داستان معاويه و ابليس در اين مقاله مورد بازنگري قرار گرفته است و نكات مورد نظر مولانا و نيز اشارات مشابه آن در تاريخ انديشه عرفاني مورد بررسي قرار گرفته است.

Iblis in Masnavi Mauwlana has two distinct faces. On one hand, its character is recognized as being vicious, and ominious, determined to destroy the Godʹs purpose. At times, it is regarded as being equivalent to Nafs Amareh, leading man to temptation, and only through the directions of a spiritual guide one can be saved from such temptations. However, in Masnavi the other face of Iblis is rather peculiar, and there are similarities of vision with the works of great mystics such as Ain al Ghozat, and Hallaj. This image of Iblis is revealed in the story ofʹ Muaweyah,and Iblis" where one comes to realize the broadmindedness, and profound vision of a man who implicitly makes invaluable, scholarly points. This story has been revised in this article and Mawlanaʹs viewpoints, and also similar inferences in the history of mystical thought were investigated.