كاركردهاي زباني تاريخ جهان گشاي جويني

Linguistic functions in Taʹʹrikh-i Jahan Gusha Juvaini"the history of the world conqueror

تاريخ جهان گشاي جويني يكي از امهات متون تاريخي ـ ادبي زبان فارسي است. جويني در اين اثر شرح وقايع و فجايع سه رويداد شگرف تاريخ ايران را در سده هاي ششم و هفتم هجري، يعني ايلغار مغول و فراز و فرود سلطنت خوارزمشاهيان و داستان اسماعيليان ايران، به رشته تحرير درآورده است. در اين مقاله از منظر زبان شناسي نقش گرا ـ كه اثر را در ارتباط با گوينده، شنونده، زمينه و موضوع آن بررسي مي كند ـ كاركردهاي زباني اين كتاب تحت عنوان «كاركردهاي تاريخي و ادبي» كاويده و بررسي شده است و اسلوب تاريخ نگاري جويني نيز در هر سه مجلد از رهگذر مقايسه اي زباني تبيين و ارزش ادبي و ميزان ادبيت هر كدام نيز نشان داده شده است.

Taʹrikh-i Jahan Gusha written by Juvaini is one of the most celebrated manuscripts in the history and literature of the persian language. Juvaini includes the history of three major events and catastrophies in the history of Iran during the 6th and 7th century A.H, the first half of the 13th century. that is to say mongolʹs period, the rise and fall of Kharazmshahian monarchy, and the history of the Ismailis of Persia. This article investigates the linguistic functions of this work under the heading "historical and literary functions". Furthermore, Juvainiʹs manner of historiography in all the three volumes has been compared linguistically and evaluated on the literary basis.