تاثير فواصل آبياري و نوع كود بر عملكرد كمي سه گياه دارويي: اسطوخودوس (Lavandula angustifolia)، رزماري (Rosemarinus officinalis) و زوفا (Hyssopus officinalis )در شرايط مشهد

Effects of Fertilizer Types and Irrigation Intervals of on Quantity Criteria of Lavender (Lavandula angustifolia), Rosemary (Rosemarinus officinalis) and Hyssop (Hyssopus officinalis)

به منظور مطالعه اثر تيمارهاي مختلف كود و رژيم آبياري بر عملكرد كمي اندام هاي دارويي سه گياه اسطوخودوس، رزماري و زوفا، آزمايشي در قالب طرح كرتهاي دوبار خرد شده با سه تكرار، طي سال هاي زراعي 88-1386 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد اجرا شد. تيمارهاي آزمايش عبارت از سه سطح آبياري (فواصل 10 ، 20 و 30 روز) و سه نوع كود در شش سطح شامل: شاهد بدون كود، كود بيولوژيك (نيتروكسين)، كود شيميايي (50%=N، 20%=P، 11%=K) در دو سطح 50 و 100 كيلوگرم در هكتار و كود دامي در دوسطح 10و20 تن در هكتار بودند. تيمارهاي كود دامي و شيميايي همزمان با آماده سازي زمين براي انتقال گياهچه‌ها به زمين اصلي، كاملاً با خاك مخلوط شدند. كود زيستي نيتروكسين نيز همزمان با اولين آْبياري به خاك اضافه شد. برداشت اندام‌هاي هوايي طي دو چين در هر سال، همزمان با حداكثر گلدهي صورت گرفت. نتايج نشان داد كه رژيم آبياري تاثير معني‌داري بر عملكرد خشك و تر اندام هوايي و نسبت برگ به ساقه داشت (001/0P?)، بطوريكه بيشترين عملكرد خشك اندام هوايي اسطوخودوس، رزماري و زوفا، به ترتيب3990، 2380 و7380 كيلوگرم در هكتار، در فواصل آبياري 10 روز مشاهده گرديد. مقايسه تاثير كاربرد انواع كود بر صفات مورد مطالعه نشان داد كه بيشترين عملكرد خشك اندام هوايي اسطوخودوس (3930 كيلوگرم در هكتار) و رزماري (2536 كيلوگرم در هكتار) با كاربرد 50 كيلوگرم كود شيميايي حاصل شد، ولي بيشترين عملكرد زوفا به ميزان 6117 كيلوگرم در هكتار، حاصل كاربرد20 تن در هكتار كود دامي بود. بيشترين نسبت وزن خشك برگ به ساقه براي هر سه گياه در هر دو سال آزمايش، نتيجه كاربرد 10 تن در هكتار كود دامي در فواصل آبياري20 و 30 روز بود. بر اساس نتايج اين تحقيق بهترين شرايط براي استحصال بالاترين عملكرد اقتصادي در هرسه گياه، كاربرد 10تن در هكتار كود دامي در مدار آبياري 20 روز بود.

In order to investigate the effects of fertilizer types and irrigation regimes on quantitative criteria of three medicinal plants: lavander, rosemary and hyssop, an experiment was conducted at Research Field of Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad, during two growing years of 2007-2010. A split-split plot design with three replications was used. Treatments were three irrigation intervals (10, 20, 30 days) as main plots and three types of fertilizers in six levels: control, Nitroxin containing Azotobacter sp. and Azospirilum sp. (5lit/ha), nitrogen fertilizer (50 and 100 kg/ha), cow manure (10 and 20 ton/ha) as subplots. Animal manure and chemical fertilizer were applied at the time of transferring seedlings to the field and Nitroxin was used with the first irrigation. Shoot harvesting was performed twice during the plant growth at the time of full flowering. Increasing irrigation intervals reduced dry matter yield of three species and the highest yield of lavender (3990 kg/ha), rosemary (2380 kg/ha) and hyssop (7380 kg/ha) were obtained with 10 days interval. Also the effect of fertilizer was not significant but the highest yield for lavender (3930kg/ha), rosemary (2535kg/ha) was obtained with 50 kg/ha chemical fertilizer and the highest yield of hyssop (6117kg/ha) resulted in application of 20 ton/ha animal manure. The ratio of leaf dry weight to stem dry weight for both years was gained with 30 days irrigation interval at 20 ton/ha animal manure. In general, the best treatment was 30 days interval irrigation and 20 ton/ha animal manure for the best yield and respective in local conditions.