ساخت‌هاي كنايي در گويش هورامي

Ergative Constructions in Hawrami

مقاله حاضر به بررسي ساختهاي كنايي در گويش هورامي ميپردازد. گويش هورامي در ساختهاي گذشته ساده از الگوي حالت كنايي گسسته بهره ميگيرد. اين گويش علاوه بر استفاده از سازكار مضاعفسازي واژهبست ، براي نشان‌دادن الگوي حالت كنايي از سازكار ديگري نيز بهره ميگيرد كه منحصر به اين گويش است و در ساير گويشهاي كردي ديده نميشود. در ساختهاي برآمده از سازكار دوم بيان الگوي كنايي، سازه‌ها‌ي فاعل و مفعول مستقيم به ترتيب دستخوش فرايندهاي تاكيد و مبتداسازي مي‌شوند؛ بدين ترتيب اين ساختها نسبت به ساخت‌هايي كه از سازكار مضاعفسازي واژه‌بست بهره مي‌گيرند، خوانش معنايي نشاندارتري دارند. ترتيب سازه‌هاي به‌كار رفته در ساخت‌هاي كنايي نشاندار همواره ثابت است؛ سازه مفعول مستقيم در موضع آغازين اين ساختها ظاهر ميشود، در جايگاه بعدي سازه فاعل كه همواره ميزبان تكواژ حالت نماي غيرفاعلي است قرار مي‌گيرد و در پايان جايگاه پاياني جمله را فعل گذشته ساده از آن خود مي‌كند. پژوهش حاضر دو هدف عمده را در دستور كار خود دارد: نخست بررسي و توصيف ساختهاي كنايي بينشان و نشان‌دار در گويش هورامي و بيان ويژگيهاي بنيادين هريك از آنها و دوم تلاش براي ارايه تبيين نحوي از مراحل فرايند اشتقاق نحوي ساختهاي كنايي نشاندار بر پايه مفاهيم نظري برنامه كمينهگرا. تبيين نحوي ارايه‌شده در اين مقاله از مفاهيم جديد مطرح‌شده در چارچوب برنامه كمينهگرا بهره مي‌گيرند؛ نظير فرضيه گروه متممساز گسسته و فرافكن‌هاي بيشينه تاكيد و مبتدا .

This paper is an attempt to analyze the ergative constructions in Hawrami. Like other Kurdish dialects, Hawrami utilizes split ergativity only in the aorist constructions. Along with the process of Clitic Doubling, this dialect uses another mechanism for manifesting the ergative pattern. This rare mechanism is only found in Hawrami and not elsewhere in Kurdish. In the constructions, which are derived according to the second mechanism, the direct object and the subject undergo the processes of toplicalization and focusing, respectively. Hence, comparing to the other ergative constructions, which are derived on the basis of Clitic Doubling; these specific constructions bear a more marked semantic interpretation. The constituents of these marked ergative constructions follow a rigid order: the direct object appears at the beginning, the subject, which is always accompanied by Oblique case marker, gets the second position, and the final position is occupied by the past transitive verb. Making any slight change in this order would result in the ungrammaticality of the construction. The present paper, on the one hand, tries to describe the main characteristics of both marked and unmarked ergative constructions in Hawrami, and seeks to provide a theoretical account for the derivation of marked ergative constructions and their characteristics on the other. The proposed account is mainly based on the theoretical apparatus of Minimalist Program; especially the recently introduced notions of Split CP Hypothesis, Focus Phrase, and Topic Phrase.