تحليل محتواي پايان نامه‌هاي آموزش بهداشت دانشگاههاي علوم پزشكي تهران ، تربيت مدرس و علوم پزشكي ايران در سالهاي 89-1349

The content analysis of theses in the field of health education in Tehran University of Medical Sciences, Tarbiat Modares University and Iran University of Medical Sciences during 1970-2010

زمينه و هدف: پايان نامه به عنوان يكي از منابع اطلاعاتي در زمره فعاليت‌هاي پژوهشي است .هدف اين پژوهش تعيين گرايش‌هاي موضوعي در سالهاي 89-1349 و بررسي ميزان انجام فرآيند مداخله آموزشي و نوع مداخله در پايان نامه‌ها ميباشد. روش بررسي: پژوهش حاضر به روش توصيفي- تحليلي و با استفاده از تكنيك تحليل محتوا انجام گرديد. مبناي تعيين موضوع، مقوله‌هاي برگرفته از سرعنوان‌هاي موضوعي پزشكي كتابخانه ملي پزشكي آمريكا مي‌باشند. جامعه مورد بررسي كل 336 پايان نامه موجود در رشته آموزش بهداشت است. براي تجزيه تحليل داده‌ها نرم افزار15 spss مورد استفاده قرار گرفت. يافته‌ها: دراين دوره مورد بررسي بيشترين پايان نامه‌هاي دفاع شده به ترتيب به دانشگاه‌هاي علوم پزشكي تهران با 210 پايان نامه(5/62 درصد)، تربيت مدرس با 85 پايان نامه(3/25 درصد) و علوم پزشكي ايران با 41 پايان نامه(2/12 درصد) اختصاص دارد. عمده گرايش موضوعي پايان نامه‌ها در مقطع ارشد مقوله بيماري‌ها(8/23 درصد) و در مقطع دكتراي تخصصي موضوع پيشگيري از بيماري‌ها (2/26 درصد) بود. نتيجه گيري: گرچه در دهه اخير استفاده از موضوعات جديد و غير تكراري بيشتر شده است و همچنين استفاده از مداخله آموزشي در اجراي پايان نامه‌ها به شدت روند رو به رشدي به خود گرفته است، اما هنوز به برخي از موضوعات مهمي همچون آموزش به بيمار توجه چنداني نشده است. به نظر ميرسد راهكارهايي همچون تهيه بانك اطلاعاتي مناسب از پايان نامه‌هاي رشته آموزش بهداشت بتواند راهنماي مناسبي جهت انتخاب موضوعات جديد و غيرتكراري پايان نامه‌هاي دانشجويان باشد.

Background and Aim: Theses are considered as one of the sources for research in the field of education. The aim of this study was to determine the popular topics during 1349-1389 (1970-2010) and to examine the amount of educational interference and the type of such interference in different theses. Materials and Methods: This research study was done using the descriptive-analytic method and employing the content analysis technique. The choice of topics was based on the categories derived from the Medical Headings of the American National Library. All related theses (336 in this field) were reviewed and the data were analyzed by SPSS software. Results: In this review, most finished theses belonged to Tehran University of Medical Sciences (62.5%), Tarbiat Modares University (25.3%), and Iran University of Medical Sciences (12.2%). MSc theses were mainly about diseases (23.8%); however, doctoral dissertations were mostly about the prevention of diseases(26.2%). Conclusion: Although in the recent decade, there has been an increase in new topics and educational interference in theses, some important issues like the training of patients are still neglected. It seems that some strategies like preparing a suitable information bank of thesis in the field of health education can be a good guide for selecting new topics and ignoring old ones. Keywords: Content Analysis, Health Education, Thesis