بررسي اثرات آبياري با آبپاش تفنگي سيار بر روي خصوصيات فيزيكي و نفوذ آب در خاك

Evaluating the effects of travelling gun sprinkler irrigation on physical characters and water infiltration into soil

يكي از مشكلات اصلي آبپاش تفنگي ايجاد سله و تخريب لايه سطحي خاك است. لذا در اين تحقيق اثر آبياري باراني با آبپاش تفنگي سيار بر روي سطح خاك لخت از نظر نفوذ آب و فرسايش و تغيير خصوصيات فيزيكي خاك در قطعه اي از اراضي تحقيقاتي كركج وابسته به دانشگاه تبريز ارزيابي گرديد. آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه كاملاً تصادفي و متشكل از دو نوع آبپاش تفنگي (خارجي ساخت شركت باور اتريش مدل 85-280 DT و ايراني ساخت شركت توسعه و صنعت آذربايجان مدل 85-300 TSA) و سه تركيب فشار آب و سرعت حركت آبپاش (فشار 7 بار وسرعت 26 متر در ساعت، فشار 8 بار وسرعت 28 متر در ساعت، فشار 9 بار وسرعت 28 متر در ساعت) در سه تكرار بود. هدف از اين طرح ارزيابي اثر سو ضربات آب پس از آبياري بر خصوصيات خاك بود. پس از آزمايش، صفاتي نظير ضخامت سله، نفوذ آب به خاك، چگالي ظاهري خاك و فرسايش خاك حاصله از آبياري با آبپاش تفنگي سيار اندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه آبياري با آبپاش تفنگي سيار از طريق ايجاد سله و تراكم در سطح خاك باعث افزايش چگالي ظاهري خاك گرديد. ولي اثر تيمارهاي مختلف روي چگالي ظاهري در سطح پنج درصد معني دار نبود. ميانگين ضخامت سله تشكيل شده بر روي سطح خاك با فاكتورهاي مختلف شامل دو آبپاش، سه سطح فشار و سرعت حركت آبپاش در سطح يك درصد اختلاف معني دار داشتند. بيشترين و كمترين ميانگين ضخامت سله به ترتيب در آبپاش ايراني با فشار 7 بار و سرعت حركت 26 متر در ساعت و آبپاش اتريشي با فشار 9 بار و سرعت حركت 28 متر در ساعت بدست آمد. ميانگين سرعت نفوذ نهايي با فاكتورهاي مختلف در سطح يك درصد معني دار بود. حداكثر و حداقل متوسط سرعت نفوذ نهايي به ترتيب مربوط به آبپاش اتريشي با فشار 9 بار و سرعت حركت 28 متر در ساعت و آبپاش ايراني با فشار 7 بار و سرعت حركت 26 متر در ساعت بود.

The main problem of travelling gun sprinkler is creating seal and destruction of soil surface. Therefore, effect of irrigation by travelling gun sprinkler on physical characters, infiltration and erosion was investigated under bare soil conditions in Karkaj Research Station, Tabriz Univ., Iran. Factorial experiment based on randomized complete design (RCD) with two units of travelling gun sprinklers (model DT -280-85, Bauer Co., Austria and model TSD -300-85, Azarbaidjan Devl. Ind. Co., Iran) and three various combinations of operational pressures and travelling speeds (7-26, 8-28 and 9-28 bars and meters per hours) with 3 of replication was done. Experimental data were analyzed. Results were showed that irrigation with gun sprinkler increased soil bulk density, but the effect of different treatments on bulk density were not significant at 5% level. Effects of irrigation treatment on means of crust thickness were significant at 1% level. The highest thickness was occurred at 7 bar pressure and 26 m/hr speed by Iranian sprinkler and the least occurred at 9 bar pressure and 28 m/hr speed by Austrian sprinkler. Means of final infiltration rates were significant at 1% level with different factors such as kinds of sprinklers, levels of pressure and speed irrigation. Maximum and minimum average of final infiltration rates, resulted by Austrian sprinkler with 9 bar pressure and 28 m/hr speed and Iranian sprinkler with 7 bar pressure and 26 m/hr speed, respectively.