ارزيابي كارايي دو روش ارزش اطلاعاتي و گوپتا و جوشي در پهنه بندي خطر زمين لغزش در حوضه آبخيز تلخاب ايلام

Efficiency assessment of two Information Value and Gopta-Joshi methods in landslide hazard mapping in the Talkhab watershed of Ilam

شناسايي مناطق مستعد وقوع زمين لغزش از طريق پهنه بندي خطر با مدل هاي تجربي مناسب، يكي از اقدامات اوليه در كاهش خسارت احتمالي و مديريت خطر در حوضه هاي آبخيز كشور محسوب مي شود. در اين تحقيق ابتدا، عوامل نُه گانه شيب، جهت، ارتفاع، بارندگي، فاصله از جاده، فاصله از گسل، فاصله از شبكه زهكشي، كاربري اراضي و سنگ شناسي به عنوان عوامل موثر در وقوع زمين لغزش هاي منطقه تشخيص داده شدند. بعد از تهيه اين لايه ها در سامانه اطلاعات جغرافيايي (GIS)، نقشه پراكنش زمين لغزش حوضه آبخيز با استفاده از تفسير عكس هاي هوايي و مطالعات ميداني تهيه گرديد. سپس پهنه بندي خطر زمين لغزش با دو روش ارزش اطلاعاتي (WINF) و‌ روش پيشنهادي گوپتا و جوشي(LNRF) صورت گرفت. در نهايت به منظور ارزيابي كارايي و انتخاب مدل مناسب براي پهنه بندي خطر زمين لغزش در حوضه آبخيز مورد مطالعه، از روش شاخص زمين لغزش استفاده گرديد. بر اساس اين شاخص، در روش ارزش اطلاعاتي 8/79 درصد و در روش پيشنهادي گوپتا و جوشي حدود 5/58 درصد زمين لغزش ها در طبقه هاي پر خطر و خيلي پر خطر اتفاق افتاده اند؛ بنابراين، روش ارزش اطلاعاتي به لحاظ داشتن انطباق بيشتر زمين لغزش ها با پهنه خطر بالا و همچنين توانايي در تفكيك طبقه هاي خطر، كارايي بهتري نسبت به روش پيشنهادي گوپتا و جوشي در پهنه بندي خطر زمين لغزش در حوضه آبخيز تلخاب ايلام دارد و از بين عوامل نَه گانه موثر، عامل زمين شناسي بيشترين تاثير را در وقوع زمين لغزش ها داشته است؛ چون حدود 50 درصد زمين لغزش ها در آبرفت هاي كواترنري كه نسبت به زمين لغزش بسيار آسيب پذير است، رخ داده است.

Distinguishing the susceptible areas to landslide using appropriate experimental models of landslide susceptibility mapping is one of the primitive and basic works to reduce probable damages and reduce risk in country watersheds. In this research, at first, nine factors including slope, aspect, elevation, precipitation, and distance from road, distance from fault, and distance from drainage, land use and lithology are identified as effective parameters in landslides occurrence in the studied area. After preparing these layers in geography information system (GIS), the landslide distribution map of the watershed was prepared using aerial photos interpretations and field studies. Then, landslide susceptibility mapping was performed with two methods including information value (WINF) and proposed Gopta-Joshi method (LNRF). Finally, in order to evaluate the efficiency and verification of the landslide susceptibility mapping and determine the suitable model for landslide hazard mapping in the study watershed, the Landslide index was used. Based on this index, the information value and proposed Gopta-Joshi methods respectively classified the 79.8 and 58.5 percent of occurred landslides in high and very high danger classes; therefore, the information value method is more efficient in landslide susceptibility mapping in the Talkhab watershed than the proposed Gopta-Joshi method. Among the nine effective parameters, the geology factor has the highest effect in landslide occurrence; because about 50 percent of landslides occurred in Quaternary sediments which are susceptible to landslide.