ارزيابي مشخصات ظاهري، خصوصيات جوانه‌زني و ميزان هدايت الكتريكي بذر و ارتباط آنها با استقرارگياه در پنج ژنوتيپ لوبيا چيتي

The evaluation of morphological traits, emergence characteristics and electrical conductivity rate of seed and their relationship with plant stand in five genotypes of chiti bean (Phaseolus vulgaris L

لوبيا به دليل داشتن مقدار زيادي پروتيين و مقادير قابل توجهي فيبر، كربوهيدرات‌هاي پيچيده و ساير مواد ضروري جيره‌اي يك ماده غذايي مهم است. به منظور تعيين خصوصيات ژنوتيپ‌هاي لوبياي توليد شده در كشور و به دليل وجود برخي ارتباطات بين اين خصوصيات، اين مطالعه انجام شد. بنابراين برخي خصوصيات ريخت شناسي و فيزيولوژيكي بذور پنج واريته لوبيا چيتي(.Phaseolus vulgaris L) شامل ژنوتيپ‌هاي تلاش، محلي خمين، Cos-16 ، G14088 و Go1437تعيين شد. مطالعه حاضر در مركز تحقيقات كشاورزي اراك، ايران (ايستگاه لوبياي خمين) در سال 84-83 انجام شد. بذور در يك خاك سبك همراه با رطوبت فراوان در فصل رشد كاشته شدند. بذور در قالب يك طرح بلوك كامل با چهار تكرار كشت شدند. اندازه (طول، عرض و ضخامت) بذر، نسبت طول به عرض (شاخص شكل)، شكل بذور، وزن صد بذر، بزرگي بذر، ميزان رطوبت بذر، ميزان پوسته، ميزان و سرعت جذب آب، هدايت الكتريكي، درصد جوانه‌زني و ميزان و طول دوره‌ي رويش با استفاده از يك طرح آزمايشي كاملاً تصادفي با سه تكرار تعيين شد. به علاوه همبستگي بين موارد اندازه‌گيري شده نيز با استفاده از روش هاي آماري تعيين گرديد. ژنوتيپ‌ها در ابعاد بذر(طول 9/12-6/11 و عرض 1/9-4/7 ميلي‌متر)، نسبت طول به عرض(6/1-2/1)، وزن صد بذر(9/47-8/30گرم)، درصد پوسته (07/9-1/8 درصد)، جذب آب پس از 5/23 ساعت (124-8/88 درصد)، ميزان هدايت الكتريكي(6/3-6/1 ميكروزيمنس بر سانتي‌متر) و طول دوره‌‌ي رويش(3/11-3/6 روز) با يكديگر اختلاف بسيار معني‌دار (01/0 ‌‌‌ > P) داشتند. درميان ژنوتيپ‌ها از نظر درصد جوانه‌زني، و ميزان رويش در خاك، اختلاف معني‌داري وجود نداشت. همه‌ي ژنوتيپ‌ها از درصد جوانه‌زني و ميزان رويش بسيارخوبي (تقريباً 100 درصد براي درصد جوانه زني و بيش از 93 درصد براي ميزان رويش) برخوردار بودند. نتايج، مشخص كرد كه ارتباط بين ميزان جذب آب در ساعات 3 و 19 و ميزان رطوبت منفي و معني دار و بين ميزان جذب آب در3 و 19 ساعت و ميزان رويش منفي ولي معني‌دار نبود. ارتباط بين ميزان پوشش بذر و زمان رويش، بين ميزان جذب آب در 5/1 و3 ساعت و زمان رويش، بين ميزان هدايت الكتريكي و جذب آب در پايان 24 ساعت، بين هدايت الكتريكي و ميزان پوسته بذر، و بين ميزان جذب آب در فاصله‌ي 5/23 -5/20 ساعت و ميزان پوسته مثبت و معني‌دار بود. هيچ ارتباط معني‌داري بين درصد جوانه‌زني و ساير پارامترها مشاهده نشد.

The common bean is an important food because of its high protein content and generous amounts of fiber, complex carbohydrates, and other dietary necessities. In order to determine characteristics of produced bean’s genotypes in our country and because there are some relationships between these characteristics this work was done. Thus some morphological and physiological traits of seeds of five Chiti bean (Phaseolus vulgaris L.) cultivars including, Talash, Mahali Khomein, Cos-16, G 14088 and GO1437 genotypes was determined. The study was carried out in Agricultural Research Center of Arak - Iran (Research Station of Khomein’s Bean) in 2004-2005. The seeds were growth in a light soil with plenty of moisture in the growing season. The seed planting was arranged as randomized block design (RBD) with four replicates. The size (length, width and thickness) of the seeds, shape index (A/B), shape of the seeds, 100-seed-weight, the seed bigness, moisture content, testa rates, the speed and rates of the water absorption, electrical conductivity, the germination percent and percent and duration of emergence were determined that experimental design was a completely randomized design (CRD) with three replicates. In addition correlation between parameters was determined by statistical methods. The bean cultivars had very significant difference (P < 0.01) in seed size (length 11.6-12.9 and width 7.4-9.1 mm), shape index (1.2-1.6), 100 seed’s weight(30.8-47.9 gr), testa rates(8.1-9.07%), the water absorption after 23.5 hours(88.8-124%), electrical conductivity(1.6-3.6 µS/cm) and emergence duration(6.3-11.3 days). There wasn’t any significant difference between genotypes for percent of germination and emergence rates in the soil. All genotypes had a very good germination percent and emergence rates (more than 93% for emergence and almost 100% for germination). The results revealed that there was a significant and negative relationship between water absorption rates at 3 and 19 hours and moisture content of the seeds, but the correlation between water absorption rates at hours of 3 and 19 and emergence rates was negative but not significant. The correlations between testa rate and emergence duration, between water absorption rates at 1.5 and 3 hours and emergence duration, between electrical conductivity and water absorption in the end of 24 hours, between electrical conductivity and testa rates, and between water absorption at 20.5-23.5 hours and testa rates that all correlations were positive and significant. There wasn’t any significant relationship between germination percent and other factors.