بررسي اثر تيمار شوري و نوع ريزنمونه بر باززايي از كالوس ارقام مختلف گندم زراعي

Evaluation of salt treatment and explant types effects on shoot production from Callus of Wheat Cultivars

پاسخ 26 رقم گندم زراعي ايران به كال زايي و باززايي، با اعمال تيمارهاي شوري و استفاده از دو نوع ريزنمونه جنين نارس و جنين رسيده از طريق كشت بافت مورد بررسي قرار گرفت. محيط مورد استفاده براي كال‌زايي، محيط MS حاوي mg/l 2 هورمون D-4/2 بود و براي واكشت، همان محيط اوليه به علاوه تيمارهاي شوري مختلف (0، 70، 140، 210 و 280 ميلي مول در ليتر) استفاده گرديد. در محيط باززايي از mg/l 1 هورمون BAP و mg/l 5/0 هورمون IAA استفاده شد. اين بررسي‌ها به صورت آزمايش فاكتوريل در قالب طرح پايه كاملاً تصادفي در 3 تكرار انجام شد. نتايج، نشان دهنده اختلاف معني‌دار بين ژنوتيپ‌ها از لحاظ تمامي صفات در سطح 1 درصد بود. رقم چمران در هر دو محيط كنترل و شور، بيشترين باززايي را نشان داد. در سطح شاهد، پس از رقم چمران، رقم تجن برتري محسوسي از لحاظ باززايي داشت اما چون اين رقم، يك رقم حساس به شوري است با اعمال تنش شوري از باززايي آن به شدت كاسته شد. با اعمال تيمار شوري، قدرت كالوس از لحاظ تمامي فاكتورهاي مورد بررسي كاسته شد و بيشترين كاهش در باززايي ارقام ديده شد. در مورد به كارگيري نوع ريزنمونه نيز جنين نارس برتري خوبي بر جنين رسيده داشت.

Responses of 26 Iranian wheat cultivars to callus induction, regeneration and salt tolerance was evaluated via tissue culture. Also, in order to evaluating effects of explant types on regeneration of 5 Iranian wheat cultivars, 2 type of explants, immature and mature embryos, were used. Ms medium supplemented with 2 mg/l 2,4-D was used to callus induction. The calli were subcultured on the same medium containing different salt consentration (0, 70, 140, 210 and 280 mmol/l). At regeneration phase, Ms base medium was supplemented with 1 mg/l BAP and 0.5 mg/l IAA. Results showed that there were significant differences among cultivars regard to all evaluated characteristics (?=0.01). Chamran was the best at control and treatment levels. After Chamran, Tajan had priority to other cultivars at control level but because Tajan is suseptible for salinity, its regeneration was diminished after adding salt to medium. Salinity reduced all studied characteristics at callus levels. The most reduction recorded at regeneration phase. In addition to, immature embryos were more efficient than matures.