مقايسه تطبيقي ساختار و محتواي قصايد عربي خاقاني با معلقات سبع

A Mu’Allaqe from Khaghani

هدف اصلي اين مقاله، نقد و بررسي اشعار عربي خاقاني و يافتن آبشخورهاي فكري و هنري آن است كه تاكنون كمتر مورد توجه محققان قرار گرفته است. در اين مقاله نشان داده‌ايم كه ميان اشعار عربي خاقاني و معلقات سبع، ارتباط‌هايي وجود دارد و در پاره‌اي موارد اين ارتباط‌ها، ماهيتي تقريباً تقليدي پيدا مي‌كند، به ‌طوري ‌كه اشعار وي بازسرايي و باز‌آفريني معنايي از‌پيش ‌گفته ‌شده در معلقات است كه در شكل و بافتي تقليدي باز‌آفريني شده است. در اين مقاله به مقايسه تطبيقي يكي از قصايد عربي خاقاني با معلقات سبع، در سه بخش ارتباط برون‌متني، درون‌متني و خلاقيت، پرداخته‌ايم. در بخش نخست، ساختار روايي، واژگان كليدي و موسيقي، در بخش دوم مواردي مانند تخيل و مضامين مشترك و در بخش سوم ميزان موفقيت خاقاني در اين تقليد بررسي شده است. با اينكه شعر خاقاني در برخي حوزه‌ها، به‌ويژه فضاسازي، ساختار روايي و قرابت‌هاي معنايي، به معلقات نزديك شده، اما در مقايسه با معلقات، استحكام و انسجام ضعيف‌تري به‌ويژه در محور عمودي دارد و اصالت تصاوير آن كمتر است، به ‌گونه اي كه در آن رنگ تصنع و تكلف و اضطراب سبك ديده مي‌شود. به ‌دليل عظمت و شكوه خاقاني و هنرنمايي‌ها و قدرت سخنوري وي در هر دو زبان فارسي و عربي ضروري است با شناخت ويژگي‌ها و توجه بيشتر به سروده‌هاي عربي او، اين بخش از اشعارش را نيز از مهجوري رهايي بخشيم.

Among the societies with close geographical, cultural, religious, political commonalities, literary effects and influences can always be seen. Mu’allaqate Sabe, which is the most famous and the best odes of uninformed period, not only has had lots of effects on Arab poets but also many of Persian poets have composed poems based on its effects. Khaghani is one of the poets that in some cases there is external and internal relationship between his poems and mu’allaghat, and in some cases, this relationship becomes an imitative nature. His poems are semantic recompose and recreation that have been told before in Mu’allaqat. In other words, they have been recreated in an imitative texture and shape. These relationships include different backgrounds such as imitation, compilation, translation and coherence. This comparative-descriptive research compares one of Khaghani’s Arabic odes with Sabe’s Mu’allaqat from the viewpoints of justifiability structure, vocabularies, imagination, content, music, etc. At the end, Khaghani’s success in this imitation is researched. Although Khaghani’s poem’s in some areas, particularly in justifiability, structure and semantic have become close to Mu’allaqat but, in comparison with Mu’allaqat, they have weak solidity and stability, specifically in vertical area and individual image in such a way that in Khaghani’s poems, color of complication, difficulty and stress can be seen