بررسي مقاومت ارقام مختلف چغندرقند به جدايه ايراني ويروس پيچيدگي شديد بوته چغندر با استفاده از همسانه عفونت‌زاي ويروس * ‌

SCREENING OF SUGAR BEET CULTIVARS FOR RESISTANCE TO IRANIAN ISOLATE OF BEET SEVERE CURLY TOP VIRUS USING AN INFECTIOUS CLONE OF THE VIRUS *

به منظور تعيين اثر رقم چغندرقند و روش آلوده شدن گياهان در مقاومت به جدايه ايراني ويروس پيچيدگي شديد بوته چغندر (BSCTV-Ir) مطالعه‌اي در قالب طرح آماري كاملاً تصادفي روي 18 رقم چغندرقند انجام شد. از هر رقم 18 بوته در 6 گلدان كشت داده شد. براي مايه‌زني ارقام از همسانه عفونت‌زاي BSCTV-Ir استفاده و ارقام با دو روش مايه‌زني با آگروباكتريوم (Agroinoculation) (آزمايش اول) و انتقال با زنجرك ناقل (Circulifer haematoceps ) ويروس‌دار (آزمايش دوم) مايه‌زني شدند. در آزمايش اول پس از 21 روز و 35 روز و در آزمايش دوم پس از 21 روز از زمان مايه‌زني ميزان همانندسازي ويروس در گياهان با انجام واكنش زنجيره‌اي پلي مراز (PCR) مورد بررسي قرار گرفت و شدت علايم بيماري در 4 درجه شامل درجات صفر (فاقد علايم)، 1 (علايم خفيف)، 2 (علايم متوسط) و3 (علايم شديد) يادداشت شد. تجزيه و تحليل داده‌ها در آزمايش اول نشان داد تنها رقمي كه تمام گياهان تيمار در آن آلوده به ويروس بوده و علايم شديد نشان دادند رقم Brigita بود. در نتيجه اين رقم به عنوان رقم شاهد حساس در نظر گرفته شد و ساير ارقام با آن مقايسه شدند. تجزيه آماري داده‌ها از نظر شدت بيماري نشان داد كه بين ارقام از نظر مقاومت به بيماري با رقم شاهد تفاوت معني‌دار وجود دارد. بر اين اساس هيچيك از ارقام مقاوم نبودند و ارقام از نظر ميزان حساسيت به 3 گروه شامل متحمل ( 7233، H5505، BR1، HM1990 و FIMMA )، حساس ( رسول، افشاري، هيبريد بالك شيراز، زرقان، P.P.8، P.P.22، Dorothea، Rhizofouret، IC، Flores، Hilma و Polyrow ) و خيلي حساس (Brigita) طبقه‌بندي شدند. در نهايت با مقايسه داده‌هاي حاصل از مايه‌زني گياهان چغندرقند با دو روش فوق الذكر مشخص گرديد ميزان آلودگي به ويروس در انتقال با زنجره ناقل ويروس‌دار در اكثر ارقام كمتر از روش مايه‌زني با آگروباكتريوم است.

In order to evaluate the effect of sugar beet genotype and method of plant inoculation on resistance to Iranian isolate of Beet severe curly top virus (BSCTV-Ir), a completely randomized experimental design was performed using 18 sugar beet cultivars. Eighteen plants of each cultivar were grown in 6 pots. Two methods of inoculation, namely, agroinoculation using the infectious clone of BSCTV-Ir and inoculation by viruliferous leafhopper (Circulifer haematoceps) were used. The virus replication in inoculated plants was analyzed by PCR, 21 and 35 days post-inoculation (dpi) in the first experiment and 21 dpi in the second experiment. The severity of disease symptoms of inoculated plants was graded using a 0-3 scale (0, symptomless; 1, mild; 2, moderate and 3 severe symptoms). Data analysis of the first experiment indicated that the cv Brigita was the only cultivar in which all the inoculated plants were infected by the virus and all of them showed severe symptoms. Consequently, this cultivar was considered as a highly sensitive control cultivar and used in comparisons. Statistical analysis of the disease symptom severity index showed highly significant differences among cultivars when compared with the control cultivar. As a result, three distinct groups were identified. The first group including the cultivars BR1, FIMMA, HM1990, 7233, and H5505, and the second group including the cultivars Rasoul, Afshari, hybrid of Balk Shiraz, P.P.8, P.P.22, Dorothea, Zarghan, Rhizofouret, IC, Flores, Hilma and Polyrow were regarded as tolerant and sensitive groups, respectively. The third group included only Brigita cultivar which was regarded as very sensitive. Comparison of the data obtained from two inoculation methods indicated that in most cultivars, the virus infection rate was lower with vector inoculation than with agroinoculation.