ارزيابي نوسان برخي مولفه‌هاي توليدي گياه به گياه در گياهان دارويي

Evaluation of Plant-to-plant Variability of Medicinal Plants

بسياري از مطالعات نشان داده اند كه نوسان توليد در بين بوته‌هاي داخل يك مزرعه براي برخي از گياهان بالا است. هدف از انجام اين تحقيق ارزيابي ميزان نوسان برخي از خصوصيات رشد و عملكرد نهايي سه گياه دارويي كرچك، كدو پوست كاغذي، و شاهدانه در مقايسه با گياه ذرت و ميزان تاثير نوسانات بر عملكرد گياهان مربوطه در سطح تك بوته مي‌باشد. به همين منظور آزمايشي در سال زراعي 88-1387 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد واقع در 10 كيلومتري شرق مشهد با عرض جغرافيايي 36 درجه و 16 دقيقه شمالي و طول جغرافيايي 59 درجه و 36 دقيقه شرقي و ارتفاع 985 متري از سطح دريا اجرا شد. در اين آزمايش خصوصيات مورفولوژيكي چهار گونه (كرچك، كدو پوست كاغذي، شاهدانه و ذرت) و ارتباط آن‌ها با عملكرد در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار، در زميني به مساحت 583 متر مربع بررسي شد. از گياه كرچك، كدو پوست كاغذي، شاهدانه و ذرت به‌ترتيب 13، 18، 14 و 15 گياه از هر كرت به‌صورت تصادفي انتخاب و علامت گذاري شدند. اندازه گيري‌ها در طي فصل رشد، هر 7 روز يكبار انجام گرفت. نتايج اين تحقيق نشان داد كه دو خصوصيت رويشي گياهان دارويي شامل ارتفاع و تعداد برگ با افزايش عمر گياه، نوسان بسيار بالايي در مقياس گياه-به-گياه در مقايسه با ذرت نشان دادند. اين وضعيت با محاسبه آنومالي عملكرد بيشتر مشهود شد. همبستگي مثبت و خطي بين تعداد برگ و عملكرد بيولوژيك گياهان دارويي نشان داد كه در صورت ايجاد يكنواختي بين بوته‌ها، عملكرد بالاتري از آنچه در حال حاضر توليد مي‌شود براي اين گياهان قابل دسترسي خواهد بود.

Many of precision farming studies have shown a high plant-to-plant variability for many crops. This study was conducted to evaluate the plant-to-plant variability of three medicinal crops in comparison with corn as a long term commercial species. Thus a field experiment was performed in 2009-2010 in Ferdowsi University of Mashhad, research farm. In this experiment plant morphological characters were monitored to find their association with final crop yield using a complete random block design with three replications. Plants were sampled during the growing season every 7 days. Our results showed that plants height and leaf number variability were quite high for medicinal crops compared to corn and the variability has increased towards the end of the growing season. Such condition was more prominent when the yield anomalies have been calculated. The positive and linear relationship between leaf number and medicinal crops biological yield indicated that by increasing the homogeneity of such neglected crops, there is a high potential to increase their yield under commercial production.