مطالعه اثر تراكم و زمان محلول‌پاشي نيتروژن بر عملكرد روغن و اسانس دانه سياه‌دانه (Nigella sativa L.)

Effect of Density and Time of Urea Foliar Application on Oil Yield and Essences Percentage of Black Cumin (Nigella Sativa L.)

به منظور ارزيابي اثر تراكم و زمان محلول‌پاشي نيتروژن بر عملكرد و درصد روغن و اسانس دانه سياه‌دانه آزمايشي مزرعه‌اي در سال زراعي 1387 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه آزاد بيرجند انجام شد. براي اين منظور 3 سطح تراكم (200،100و300 بوته در متر مربع) و 3 زمان محلول‌پاشي نيتروژن (1- عدم محلول‌پاشي، 2- محلول‌پاشي در زمان 10-8 برگي، 3- محلول‌پاشي در 10 درصد‌ گلدهي، 4- محلول‌پاشي در 100 درصد گلدهي ) هر يك به مقدار 2 درصد از محل كود اوره، در 3 تكرار به صورت كرتهاي خرد شده با طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي اجرا شد. صفات مورد مطالعه شامل عملكرد دانه، درصد روغن، عملكرد روغن، درصد اسانس و عملكرد اسانس بود. زمان محلول‌پاشي روي درصد اسانس و عملكرد اسانس در سطح 1 درصد معني دار شد. تراكم روي عملكرد اسانس، درصد اسانس، درصد روغن و عملكرد دانه در سطح 1 درصد معني دار شد.تراكم 200 بوته در متر مربع و محلول‌پاشي در زمان 10-8 برگي با 33/593 كيلوگرم در هكتار بيشترين عملكرد دانه را دارا بود. تراكم 200 بوته در متر مربع و محلول‌پاشي در زمان 10 درصد گلدهي با 56/0 درصد اسانس بيشترين درصد اسانس را دارا بود. محلول پاشي در 10-8 برگي و تراكم 100 بوته در متر مربع با 72/39 درصد بيشترين درصد روغن را دارا بود و بهترين عملكرد روغن و عملكرد اسانس از تراكم 300 بوته در متر مربع و محلول‌پاشي در 100درصد گلدهي حاصل شده است.

In order to study the effect of density and time of urea foliar application on oil yield and essences percentage of black cumin (Nigella Sativa L.) a field experiment was conducted at Research Station of Faculty of Agriculture, Azad University of Birjand in 1387 growing season. Three urea foliar application times [1-control 2-at 8-10 leaves stage 3-at 10% flowering 4-100% flowering ] and three plant densities (100, 200, 300 plant m-²) were compared in split plot based on complete randomized block design with three replications. Studied components were seed yield, oil yield, essences yield, oil percentage, essences percentage. Results showed that urea foliar application times had significant effects on essences percentage and essences yield. Density had significant effects on oil and essences percentage, essences yield and seed yield. Between all densities 200 plant m-² and urea application at 8-10 leaves stage had the highest seed yield (593/33 kg/ha) and 100 plant m-² and foliar application at 8-10 leaves stage had the lowest (243/33 kg/ha) seed yield. 300 plant m-² and urea application at 100% flowering stage had the highest essences yield (2/72 kg/ha). 200 plant m-² and urea application at 10% flowering stage had the highest (0/56%) essences percentage. 300 plant m-² and urea application at 100% flowering stage had the highest essences yield (173/15 kg/ha). Between all densities 100 plant m-² and urea application at 8-10 leaves stage had the highest (173/15 kg/ha) oil percentage. It seems that 300 plants m-² and urea application at 100% flowering is the best treatment for black cumin yield and itʹs quality in Birjand.