تاثير روش هاي خاك ورزي و مقادير بقاياي ذرت بر رشد، عملكرد و اجزاي عملكرد گندم

Effects of Tillage Methods and Rates of Corn Residues on Wheat Growth, Yield and Yield Components

به‌منظور بررسي تاثير روش هاي خاك ورزي و مقادير بقاياي گياهي ذرت دانه اي(Zea mays L.) بر عملكرد و اجزاي عملكرد گندم (Triticum aestivum L.)، آزمايشي در دو سال زراعي (88 – 1386) در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه شيراز واقع در باجگاه با استفاده از طرح كرت هاي خرد شده در قالب بلوك هاي كامل تصادفي در چهار تكرار به اجرا در آمد. عوامل مورد بررسي شامل دو روش خاك ورزي ]رايج (گاوآهن برگردان دار همراه با دو ديسك) و كاهش يافته (دو بار گاوآهن قلمي همراه با يك ديسك)[ در كرت هاي اصلي و مقادير بقاياي ذرت (0، 50 و 100 درصد) در كرت هاي فرعي بودند. نتايج نشان داد كه روش هاي خاك ورزي، بر تعداد سنبله در مترمربع و مقادير بقاياي گياهي بر تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و ارتفاع بوته در هر دو سال تاثير معني دار داشت. حداكثر عملكرد دانه (40/4 تن در هكتار) در تيمار خاك ورزي كاهش يافته و بدون بقايا بدست آمد كه با تيمار 100 درصد بقايا تفاوت معني داري را نشان نداد و اين موضوع خود تاييدي بر لزوم نگهداري بقايا در مزرعه جهت استفاده از منافع فراوان آن است. درصد كربن آلي و نيتروژن خاك در تيمار خاك ورزي كاهش يافته و با افزايش مقادير بقايا، افزايش يافت. به‌طور كلي، با توجه به اينكه كاربرد مقادير مناسبي از بقاياي ذرت در كشت گندم، موجب افزايش درصد كربن آلي خاك مي شود، اين كاربرد توصيه مي گردد و در صورتي كه بتوان افت كوتاه مدت عملكرد دانه ناشي از كاهش عمليات خاك ورزي و نگهداري بقايا در مزرعه را تحمل كرد، در بلند مدت عملكرد مطلوبي به‌دست خواهد آمد.

In order to evaluate the effects of tillage methods and rates of corn (Zea mays L.) residues on yield and yield components of wheat (Triticum aestivum L.), a two-year (2008-2009) field experiment was conducted at Agricultural Research Station, Shiraz University (Badjgah), Shiraz, Iran, with the split plot design arranged in randomized complete blocks with four replications. Treatments were tillage methods [conventional (moldboard plow with two harrow disks) and reduced tillage (two chisel plow with one harrow disk)] as main plots and corn residues rates (0, 50 and 100%) as subplots. The results showed that tillage methods had significant effects on ears number per m2, and rates of crop residues on grains per ear, 1000-grain weight and plant height in both years. The highest grain yield (4.40 t ha-1) was obtained when the residues were completely removed and reduced tillage method was used, with no significant difference with 100% crop residues. Increased crop residues rates in reduced tillage method increased soil organic carbon (SOC) and nitrogen. In general, application of appropriate rates of crop residues to increase SOC, is recommended. If it could persist short terms yield reductions, it will achieve desirable yield in long terms.