بررسي نقش ساختار كانوپي و خصوصيات رشدي دو رقم گندم در شرايط رقابت، بر آستانه خسارت اقتصادي و عملكرد دو گونه علف‌هرز چاودار و خردل وحشي

Study of Canopy Structure and Growth Characters Role of Two Wheat Cultivars in Competition, on Economic Threshold and Yield of Rye and WildMustard

اين پژوهش به منظور بررسي نقش عوامل موثر بر رقابت دو رقم گندم با دو گونه علف هرز باريك برگ و پهن برگ به صورت دو آزمايش فاكتوريل مجزا، در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي با 3 تكرار در سال زراعي 88-1387 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه بوعلي سينا همدان انجام شد. در هر دو آزمايش، ارقام گندم الوند و سايسون با تراكم ثابت450 بوته در مترمربع كشت شد. در آزمايش اول، بذر علف هرز چاودار با تراكم هاي 0، 20، 40، 60 و 80 بوته در مترمربع در بين رديف هاي گندم كشت شد. در آزمايش دوم، سطوح تراكم علف هرز خردل وحشي 0، 8، 16، 24 و 32 بوته در مترمربع بود. نتايج آزمايش نشان داد كه خصوصياتي همچون نحوه توزيع عمودي شاخص سطح برگ و ماده خشك، ارتفاع نهايي و سرعت افزايش آن در شرايط تداخل، همراه با شاخص هاي سرعت سبزشدن، سرعت توسعه كانوپي و زودرسي، سبب افزايش توان رقابتي رقم الوند نسبت به سايسون در شرايط رقابت با هر دو گونه علف هرز شد. اين عوامل نقش موثري در كاهش توليد بذر علف هرز و افزايش آستانه خسارت اقتصادي در رقم الوند داشتند. عليرغم ارتفاع كمتر خردل وحشي نسبت به چاودار، نحوه توزيع سطح برگ و ساختار كانوپي اين علف-هرز باعث افزايش توانايي رقابت نوري و سايه اندازي بيشتر آن بر گياه زراعي شد به گونه اي كه اثرات زيانبار ناشي از حضور تك بوته هاي اين علف-هرز در تراكم هاي مورد بررسي، بيشتر از چاودار وحشي بود. همچنين سرعت افزايش بانك بذر خردل وحشي نسبت به چاودار بيشتر بود.

To evaluate the role of effective factors on competition of two wheat cultivars against two species of narrow leaf and broad leaf weeds this study was conducted as two separated experiments based on a randomized complete block design with 3 replications at Agricultural Faculty of Bu-Ali Sina University, in 2008-2009. In both Experiments, Alvand and Sayson cultivars were planted with densities of 450 plants m-2. In the 1st experiment, rye with densities of 0, 20, 40, 60 and 80 plants m-2 were planted in inter-rows of wheat. In the 2nd experiment, wild mustard densities were 0, 8, 16, 24 and 32 plants m-2. The results showed that characters such as vertical distribution of leaf area index and dry matter, height and its increase rate in interference, emergence rate, rate of canopy development and precocity led to increasing competitive ability of Alvand than Sayson in competition with two weed species. These factors were effective in reduction seed production of weeds and economic threshold in Alvand. Despite of lower height of wild mustard than rye, distribution of leaf area and canopy structure of wild mustard increased light competition ability and shadow on crop, so that harmful effects of individual plant of wild mustard in different densities was more than rye. Increasing rate of wild mustard seed bank was more than ray.