اثرات تنش سرما در مرحله جوانه‌زني و گياهچه‌اي بر فعاليت آنزيم هاي آنتي اكسيدان و برخي صفات فيزيولوژيكي در نخود (Cicer arietinum)

The Effects of Cold Stress at Germination and Seedling Stages on AntioxidantEnzymes and Some Physiological Aspects of Chickpea (Cicer arientinum).

به منظور بررسي اثرات تنش سرما بر آنزيم هاي آنتي اكسيدان و برخي صفات فيزيولوژيكي در نخود، دو آزمايش جداگانه در مراحل رشدي جوانه زني و گياهچه اي انجام گرفت. آزمايش به صورت فاكتوريل دو عاملي با استفاده از فاكتور دما در شش سطح (C°15= (تيمار شاهد)1T، C°5= 2T، C°0= 3T، C°5-= 4T، C°10-= 5T، C°15-= 6T) و رقم (پيروز = 1V، 482ILC = 2V، بيونيج = 3V)، در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال 1388 در شرايط كنترل شده در آزمايشگاه فيزيولوژي گياهان زراعي دانشكده كشاورزي دانشگاه كردستان اجرا گرديد. نتايج نشان داد كه اثر تنش سرما بر كليه صفات از جمله فعاليت آنزيم هاي كاتالاز و پراكسيداز، درصد خسارت به غشا و ميزان پراكسيد هيدروژن (2O2H) ‌تاثير معني دار داشت، به گونه اي كه كليه ويژگي‌هاي ذكر شده با كاهش دما افزايش نشان دادند. در كل در مقايسه تيمار‌هاي دمايي مورد بررسي، دماي 5- درجه سانتي گراد بيشترين ‌تاثير را بر صفات فوق الذكر داشت. در مرحله جوانه زني رقم 482ILC به عنوان رقم متحمل شناخته شد و رقم پيروز بيشترين حساسيت را نشان داد. در اين آزمايش بين ميزان 2O2H با آنزيم هاي كاتالاز (**98/0 r=) و پراكسيداز (**89/0 r=) در مرحله جوانه زني همبستگي مثبت و معني داري مشاهده شد، اما فعاليت آنزيم پراكسيداز 10 برابر بيشتر از كاتالاز بود. نتايج اين آزمايش نشان داد كه تنش سرما سبب افزايش گونه ‌هاي فعال اكسيژن مي شود و اين تركيبات نيز سبب آسيب و تخريب غشاي سلول مي شوند.

In order to investigate the effects of cold stress on antioxidant enzymes and physiological characteristics in chickpea, two separate experiments were conducted at germination and seedling stages. Each experiment with six temperature levels (T1(control)=15C°, T2=5C°, T3=0C°, T4=-5C°, T5=-10C° and T6=-15C°) and three varieties (V1=Pirouz V2=ILC482 V3=Bivaniej) was carried out in a randomized complete block design with three replications at controlled condition in crop physiological laboratory of Kurdistan university at 2009. The results showed that cold treatment increased Catalase and Peroxdase activity, cell membrane injury and H2O2 concentration significantly. The temperature -5C° treatment had the most influence on physiological traits. Based on germination stage trial, ILC482 was known as resistance cultivar and Pirouz showed highest sensitivity to cold treatments. There were positive and significant correlation between H2O2 concentration with Catalase (r = 0.98**) and Peroxidase (r = 0.89**) at germination stage. Peroxidase activity was about tenfold more of the Catalase activity. In general, the results showed that cold stress increased reactive oxygen species; these product lead to oxidative damages to cell membrane.