تغييرات شاخص كلروفيل(SPAD)، محتواي نسبي آب، نشت الكتروليت و عملكرد دانه در سه ژنوتيپ گلرنگ بهاره تحت تاثير قطع آبياري

Changes of Chlorophyll Index (SPAD), Relative Water Content, Electrolyte Leakage and Seed Yield in Spring Safflower Genotypes under Irrigation Termination

به منظور بررسي اثر قطع آبياري و ژنوتيپ بر غلظت كلروفيل، محتواي نسبي آب، نشت الكتروليت و عملكرد دانه در گلرنگ، آزمايشي در بهار و تابستان 1387، به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي و در چهار تكرار در مزرعه دانشكده كشاورزي بيرجند اجرا شد. كرت هاي اصلي شامل چهار سطح قطع آبياري (آبياري كامل، آبياري تا مرحله دانه بندي، آبياري تا مرحله گلدهي و آبياري تا مرحله تكمه-دهي) بوده و سه ژنوتيپ گلرنگ بهاره (محلي اصفهان، اصفهان28 و IL111) در كرت هاي فرعي قرار گرفتند. نتايج حاصل حاكي از تاثيرپذيري عدد كلروفيل متر، محتواي نسبي آب، ثبات غشا سلولي و عملكرد دانه از قطع آبياري بود، به طوري كه با افزايش مدت زمان قطع آبياري، افزايش در نشت الكتروليت و كاهش در محتواي نسبي آب و عملكرد دانه در گياهان مشاهده شد. بين نشت الكتروليت از سلول هاي برگ گياهان و عملكرد دانه رابطه منفي وجود داشت و گياهاني كه در طي فصل رشد زودتر با قطع آبياري مواجه شدند، آسيب بيشتري به غشا هاي سلولي آنها وارد شد و همين امر بر توان توليدي آنها تاثير منفي داشت. تنش هاي ملايم و شديد خشكي، به ترتيب افزايش و كاهش در شاخص كلروفيل (SPAD) را موجب شدند. ژنوتيپ هاي محلي اصفهان و اصفهان28 نيز به عنوان ژنوتيپ هاي مقاوم به خشكي معرفي شدند زيرا از نشت الكتروليت كمتر و محتواي نسبي آب بيشتري در شرايط تنش برخوردار بودند. اما به طور كلي ژنوتيپ محلي اصفهان به دليل بومي بودن و خوپذيري بيشتر به شرايط آب و هوايي خراسان جنوبي داراي بيشترين عملكرد دانه بود و لذا اين ژنوتيپ جهت كاشت در منطقه پيشنهاد مي شود.

In order to evaluate the effect of irrigation termination and genotype on chlorophyll index (SPAD), relative water content, electrolyte leakage and seed yield in spring safflower, an experiment was conducted, in a spilt plot arrangement based on randomized complete block design with four replications at Research Farm, Faculty of Agriculture, the University of Birjand, during 2008. Irrigation regimes (full irrigation (whole season irrigation), irrigation until grain filling, flowering and heading-bud) and genotypes (Mahali Isfahan (a local variety), Isfahan28 and IL111) were arranged in main and subplots, respectively. Results showed chlorophyll content, relative water content, cell membrane stability and seed yield were influenced by irrigation termination. Provided that with terminating irrigation at an earlier stage, an increase in electrolyte leakage and reduction in relative water content and seed yield was observed in plants. There were negative relations between electrolyte leakage from plants leaf cells and seed yield. Plants which experienced irrigation termination in an earlier growth stage, suffered more damage to their cell membranes, leading to depression of their production potential. Based on the results, Mahali Isfahan and Isfahan28 can be introduced as drought resistant genotypes, because of their lower electrolyte leakage and higher relative water content. But, in general, Mahali Isfahan had the highest seed yield due to its nativeness and high adaptation to arid conditions southern of Khorasan, and therefore this genotype suggests for planting in the region.