بررسي خصوصيات فيزيولوژيكي دو رقم جو (Hordeum vulgare L.) و درصد رطوبت خاك در پاسخ به مديريت بقاياي گياه و سطوح نيتروژن در شرايط ديم

An Investigation on Physiological Characteristics of Tow Barley (Hordeum vulgare L.) Cultivars and Soil Moisture Content as Affected by Straw Management and Nitrogen Rates under Dryland Conditions

در اكثر مناطق جنوبي ايران بقاياي غلات پس از برداشت به نوعي سوزانده و يا از بين مي رود كه اين موضوع علاوه بر كاهش ميزان ماده آلي و عناصر غذايي باعث افزايش آلودگي هوا نيز مي گردد. به منظور بررسي تاثير مخلوط كردن مقادير مختلف بقاياي گياهي جو و كود نيتروژن بر درصد رطوبت خاك، شاخص سطح برگ و وزن خشك كل دو رقم جو در شرايط ديم، آزمايشي دو ساله در قالب طرح كرت هاي نواري خرد شده با چهار تكرار در دانشكده كشاورزي دانشگاه شيراز واقع در باجگاه انجام شد. كرت‎هاي عمودي شامل دو رقم جو رايج منطقه (افضل و ريحان) و كرت‎هاي افقي شامل سه ميزان بقايا (صفر، 50% بقايا برابر با 750 و 100% بقايا (بقاياي كامل) برابر با 1500 كيلوگرم در هكتار) و كرت‎هاي فرعي سه ميزان نيتروژن (صفر، 40 و 80 كيلوگرم در هكتار) مي باشد. نتايج نشان دادند در مواردي كه بقايا به صورت كامل اضافه شوند، بايستي ميزان نيتروژن به كار برده شده نيز متناسب با افزايش بقايا اضافه گردد. با افزايش ميزان نيتروژن (از صفر به 80 كيلوگرم در هكتار) در هر دو رقم افضل و ريحان شاخص سطح برگ متناسب با افزايش بقايا زياد گرديد. در مواردي كه بقايا به صورت كامل به كار برده شد، ولي ميزان نيتروژن مصرفي متناسب با آن نبود، شاخص سطح برگ در هر دو رقم كاهش نشان ‎داد، به نحوي كه در هر دو رقم كمترين ميزان شاخص سطح برگ (14/1) با مصرف 100 درصد بقايا و تيمار صفر نيتروژن به دست آمده است. بالاترين ميزان ماده خشك گياه (1196گرم بر متر مربع) در هر دو رقم با مصرف 80 كيلوگرم نيتروژن در هكتار و مصرف 100 درصد بقايا به دست آمدوكمترين ميزان ماده خشك (595 گرم بر متر مربع) در طول فصل رشد از تيمار صفر كيلوگرم نيتروژن در هكتار و به كارگيري100 درصد بقايا به دست آمد. كاربرد 100 درصد بقايا و 80 كيلوگرم نيتروژن در هكتار با تاثير مثبت روي حفظ رطوبت خاك در طول فصل رشد هر دو رقم باعث بهبود شاخص سطح برگ در اين تيمارها شده است.

In most southern parts of Iran, crop residues have been traditionally burned or removed; that is often criticized for soil organic and nutrient losses, reducing soil microbial activity and increasing CO2 emission. A 2-years field study was conducted at the College of Agricultural, Shiraz University, Shiraz, Iran to evaluate the effects of different barley residue and N rates on some physiological indices and soil moisture contents of two dryland barley cultivars. The experiment was conducted as strip split plot with four replications. Vertical plots included two dryland common barley cultivars (Afzal and Reyhan), horizontal plots were three crop residue rates (0, 750 and 1500 kg ha-1) and sub plots were three N rates (0, 40, and 80 kg N ha-1). The results showed that when the crop residues were applied, N rates should be increased accordingly. Increasing N rates (from 0 to 80 kg N ha-1) accompanied by residue application increased leaf area index in both cultivars. When the crop residues were completely applied, but N rates were not appropriated with crop residue application, LAI decreased in both cultivars. The lowest LAI (1.14) was obtained from 1500 kg ha-1crop residue and 0 kg N ha-1 in both cultivars. The highest (1196g/m2) and the lowest (595g/m2) dry matter yield was obtained from 80 kg N ha-1 and % 100 crop residue and from 0 kg N ha-1 and 1500 kg ha-1 crop residue in both cultivars, respectively. Application of 1500 kg ha-1 crop residues and 80 kg N ha-1 significantly increased soil moisture contents and LAI.