ارزيابي تحمل به يخ زدگي توده هاي بومي نخود (Cicer arietinum L.) استان اردبيل در شرايط اين ويترو

Evaluation of Freezing Tolerance of Ardabil Landraces Chickpea (Cicer arietinum L.) under Invitro Conditions

در استان اردبيل، همچون ساير مناطق ايران بخاطر سرماي زمستانه كاشت نخود در فصل بهار صورت مي گيرد. در اين نوع كشت، گياه در اواخر فصل بهار با تنش هاي گرما و كم آبي مواجه شده و در نتيجه عملكرد كاهش مي يابد. اين آزمايش به منظور ارزيابي نخودهاي بومي استان اردبيل و به منظور دستيابي به نمونه هاي متحمل به سرما انجام گرفت. در اين مطالعه نمونه هاي نخود بومي استان از مناطق مختلف جمع آوري شدند و به همراه سه ژنوتيپ MCC817 ، MCC291 (مقاوم به سرما) وMCC505 (حساس به سرما) مورد بررسي قرار گرفتند. پس از كاشت در شرايط استريل و توليد گياهچه، ريزنمونه هايي بطول يك سانتي متر از گره هاي دوم و سوم اين گياهچه ها تهيه و با انتقال به محيط اين ويترو گياهچه هاي مناسب براي اعمال تيمارهاي سرمايي انتخاب شد. تيمارهاي سرمايي شامل دماهاي 0،5- ،10- ،15- و 20- درجه سانتي گراد هركدام به مدت يك ساعت در سه تكرار بود. بر اساس درصد خسارت، تجزيه پروبيت انجام و دماي LT50 در هر تيمار مشخص شد. ارزيابي تحمل به يخ زدگي با توجه به نتايج LT50 نشان داد در دماي 10- درجه سانتي گراد نمونه هاي متحمل به سرما به خوبي از نمونه هاي حساس قابل تشخيص مي باشند. در اين دما نمونه هاي متحمل بيش از 50 درصد بقا نشان دادند، درحاليكه نمونه هاي حساس بشدت خسارت ديدند. نمونه جمع آوري شده از خلخال در مقايسه با ساير نمونه ها و حتي ارقام شاهد نسبت به يخ زدگي متحمل تر بود و به نظر مي رسد بتوان از آن بعنوان منبع مناسبي در مطالعات اصلاحي براي تحمل به سرما در نخود استفاده كرد.

Spring sowing of chickpea is subjected to severe water limitation and yield reduction. In Ardabil region condition well as other regions of Iran chickpea is planted in spring, so it have low yield. In order to evaluate freezing tolerance of chickpea landrace of Ardabil, an experiment was conducted. In present study chickpea landrace was collected from variety regions of Ardabil and MCC817 and MCC291 (freezing resistant genotypes) and MCC505 (sensitive genotype) were used as control. They were grown in the relatively sterile condition and 1 cm explants from second and third node of those plants were prepared and grown on an agar medium in vitro for selection of suitable plantlet for freezing treatments. Freezing treatments include 0,-5,-10.-15 and -20°C for 1h with 3 replicates. On the basis of present injury, Probit analysis was accomplished to identify LT50 for each treatment. Evaluation of freezing tolerance by LT50 showed that -10°C was separated resistant accession from sensitive accession, under this temperature resistant accession shown more than 50% viability and sensitive accession have been high freezing injury Accession which collected from Khalkhal farms in compare whit control genotype and other accessions had significantly freezing tolerance. It seems that this accession can be introduced as candidate for cold improvement researches and fall planting in some region of Ardabil region.