ارزيابي ويژگي‌هاي جوانه‌‌زني و خواب در سي توده بذري گياهان دارويي

Assessment of Seed Germination and Dormancy of Thirty Seeds Lots of Medicinal Plants

بذور اكثر گياهان دارويي در شرايط طبيعي داراي خواب مي‌باشند، بنابراين شناخت عوامل موثر بر خواب بذور و ايجاد شرايط بهينه براي جوانه‌‌زني آن‌ها براي كشت گسترده گياهان دارويي لازم مي‌باشد، بدين منظور آزمايشي براي بررسي اثر خواب بر روي بذور 30 توده بذري گياهان دارويي اجرا شد. در آزمايش اول جوانه‌زني بذور گياهان دارويي در چهار تكرار 25 تايي بذور و با استفاده از آب مقطر در پتري ديش با كاغذ صافي واتمن بررسي شد، بالاترين درصد جوانه‌زني در گل انگشتانه (Digitalis purpurea) (100 درصد) و كمترين در گل صابوني (Saponaria officinalis) (صفر درصد) مشاهده شد. سپس در آزمايش دوم بر روي بذور 17 گونه كه داراي خواب بودند، تيمارهاي مختلف شكست خواب از قبيل نيترات پتاسيم ، خراش دهي بذور و برداشتن پوست بذور اعمال شد. در تيمار نيترات پتاسيم خاكشير همدان (Sisymbrium irio) با 94 درصد و خاكشير نيشابور با 27 درصد جوانه‌زني به ترتيب بيشترين و كمترين درصد جوانه‌‌زني را دارا بودند. در تيمار خراش دهي بيشترين و كمترين ميزان شكست خواب به ترتيب در گل صابوني با 33 درصد و تاتوره( Datura stramonium) 1 درصد مشاهده شد. در تيمار هيپوكلريت سديم نيز بيشترين و كمترين ميزان جوانه‌‌زني در گياه خار مريم (94 درصد) و ختمي‌(Althaea officinalis) (42 درصد) مشاهده شد. به طور كلي براساس نتايج كاربرد تيمارهاي شكستن خواب موجب افزايش درصد جوانه‌‌زني بذور اين گياهان دارويي شد.

Most seeds of medicinal plants due to ecological adaptation to environmental conditions have several types of dormancy. Hence, itʹs necessary to recognize ecological factors that affect dormancy and provide optimum conditions for germination in medicinal plant species. Thirty seed lots were used to estimate germination and dormancy of medicinal plants. Treatments were KNO3, (2%) and scarification of seeds by sand paper, hypochlorite sodium and removing the seed coat with four replicates of 25 seeds. Maximum and minimum germination observed in H2O for Digitalis purpure 100% and Saponaria officinalis 0%. In KNO3 treatment, Portulaca oleracea had the highest germination of 91% and Hyocyamus niger had no any germinated seeds. In sand paper treatment, the Saponaria officinalis and Datura stramonium had maximum, 33% and minimum 0% germination respectively.