بررسي اثر تراكم هاي مختلف ذرت بر شاخص‌هاي اكولوژيكي گونه هاي علف هرز

Assessment of Corn Densities on Ecological Indices of Weed Species

تنوع، غالبيت و ميزان پايداري علف هاي هرز از جمله مهمترين خصوصيات اكولوژيكي مورد مطالعه در سيستم هاي زراعي بوده كه به ميزان زيادي تحت تاثير عوامل مديريتي از جمله تراكم كاشت گياه زراعي قرار مي گيرند. بدين منظور آزمايشي در قالب طرح پيمايشي با 4 سطح تراكم (5، 6، 7 و 9 بوته در متر مربع) و 4 سطح كنترل علف هاي هرز (كنترل كامل، عدم كنترل، كنترل باريك برگها و كنترل پهن برگان) در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه فردوسي مشهد صورت گرفت. نمونه برداري از علف هاي هرز مزرعه در سه مرحله ابتدا و انتهاي دوره بحراني كنترل علفهاي هرز و زمان برداشت انجام شد. نتايج آزمايش نشان داد كه اثر تراكم بر روي تنوع گونه اي علف هرز معني دار بود، بطوريكه مقدار شاخص تنوع شانون و سيمپسون در تراكم 9 بوته در متر مربع كمترين (بترتيب 39/0، 45/0) و در تراكم 5 بوته در متر مربع بيشترين مقدار (84/0) را نشان داد. همچنين نتايج نشان داد كه بيشترين ميزان پايداري در تراكم 9 بوته در متر مربع مشاهده شد كه در ابتداي فصل رشد در پيچك و سوروف، سپس با گذشت زمان در تاجريزي و در مرحله آخر نمونه برداري در تاج خروس ديده شد. محاسبه شاخص غالبيت نشان داد كه ميزان غالبيت در كل جامعه در تراكم 9 بوته در متر مربع نسبت به ساير تراكم ها بيشترين مقدار را به خود اختصاص داد و با كاهش تراكم، ميزان غالبيت كل نيز دچار كاهش شد. بر اساس نتايج اين مطالعه يك رابطه خطي بين گونه و مساحت به دست آمد كه بر اساس ضرايب اين رابطه، ميزان تنوع آلفا و بتا به ترتيب 4 گونه (534/0 در واحد سطح) و دو گونه (29/0 در واحد سطح) محاسبه شد. در مجموع نتايج اين مطالعه نشان داد كه با افزايش تراكم ذرت از ميزان تنوع گونه اي علف هاي هرز كاسته شده و بنابراين افزايش تراكم در محدوده قابل قبول كمك شاياني در مديريت پايدار علف هاي هرز خواهد نمود.

Diversity, dominance, and stability of weeds are the most important ecological properties in agricultural systems, which influenced by management factors such as crop density, abundantly. This experiment was conducted in 2009 at Ferdowsi University of Mashhad Research Field. The experimental design was interval mapping with four levels of corn densities (5, 6, 7 and 9 plant.m-2) and four levels of weed control (full-control, without control, broad-leaves control and grasses control). Weed sampling was done at 3 stages included beginning and end of critical period weed control and harvesting time. The results showed that the effect of plant density on species diversity was significant; some how the amount of Shanon and Simpson Indices were lowest in the 9 plant.m-2 (0.39 and 0.45, respectively) and greatest in 5 plant.m-2 (0.84). The results also showed that the maximum amount of dominance index was observed in 9 plant.m-2, that was seen in Echinochloa crus- galli and Convulvulus arvensis at the beginning of growing season, then in Solanum nigrum and Amaranthus retroflexus in the end of growing season. The amount of community dominance index in 9 plant.m-2 was higher than other densities, and it decreased with decline of densities. based on the results of present experiment the linear relationship between plant species and area was found. The calculated amount of Alpha and Beta diversities. in a ? and B scales based on coefficients of this relationship were 0.534 (four species per unit area) and 0.29 (two species per unit area), respectively. In conclusion the result of this experiment pointed that the weeds diversity decreased with increasing of corn density, weed diversity decreased and therefore, having appropriate plant density is very efficient for sustainable weed management.