بررسي تاثير مقادير مختلف نيتروژن و نحوه مصرف آن بر عملكرد و اجزاي عملكرد برنج هيبريد (ديلم)

Effects of Nitrogen Rates and Application Method on Grain Yield and Yield Components of Hybrid Rice (Deylam)

استفاده مناسب از كودهاي نيتروژنه و بهينه نمودن مديريت مصرف آن، براي افزايش عملكرد اقتصادي برنج از اهميت به سزايي برخوردار مي‌باشد. به منظور تعيين مناسب ترين روش مصرف و ميزان كود نيتروژنه در مراحل مختلف رشد برنج هيبريد، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه آزمايشي موسسه تحقيقات برنج كشور انجام شد. در اين آزمايش‌‌‌، تيمارها‌ي تقسيط كود به شش روش: اِعمال تمام كود نيتروژنه در مرحله نشا كاري ‌(A1)،50 درصد كود نيتروژنه در مرحله نشا ‌كاري + 50 درصد كود نيتروژنه در مرحله اوايل پنجه‌‌زني (A2)،50 درصد كود نيتروژنه در مرحله نشا كاري +50 درصد كود نيتروژنه در مرحله آغاز تشكيل جوانه اوليه خوشه (A3)،50 درصد كود نيتروژنه در مرحله نشا كاري + 25 درصد در مرحله حداكثر پنجه‌زني + 25 درصد در مرحله آبستني (A4)، 33/33 درصد كود نيتروژنه در مرحله نشا كاري + 33/33 درصد در مرحله اوايل پنجه‌زني + 33/33 درصد در مرحله آبستني (A5)، 70 درصد كود نيتروژنه در مرحله نشا كاري +30 درصد در مرحله آغاز تشكيل جوانه اوليه خوشه (A6) انجام گرفت. ميزان كود نيتروژن خالص در تيمارهاي فوق درسه سطح 90 ، 120 و150 كيلوگرم در هكتار از منبع اوره بود. در اين مطالعه، صفاتي نظير عملكرد دانه و اجزاي آن مورد ارزيابي قرار گرفتند. نتايج حاصل از بررسي نشان داد كه اثر متقابل روش مصرف × مقدار كود بر ‌عملكرد دانه، مساحت برگ پرچم، تعداد دانه پر و تعداد دانه پوك و درصد باروري خوشه داراي اختلاف معني‌دار بود ‌(01/0 > P ). به عبارت ديگر با افزايش مقدار كود، عملكرد دانه، تعداد خوشه در واحد سطح، مساحت برگ پرچم، درصد باروري افزايش يافت. بيشترين عملكرد دانه در برنج هيبريد با متوسط 7978 كيلوگرم در هكتار با مصرف 150 كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار و روش مصرف 50 درصد كود نيتروژنه در مرحله نشا كاري + 25 درصد در مرحله حداكثر پنجه‌زني + 25 درصد در مرحله آبستني به دست آمد.

Proper application of N fertilizer and its optimization for increasing the economic yield of rice is definitely important. In order to determine the best N application method and amount according to growth stages of hybrid rice, an experiment was carried out at experimental farm of RRII in a factorial experiment based on a randomized complete block design with 3 replications. The treatments included 6 application methods as follow: total nitrogen at transplanting stage ,50% at transplanting stage +50% at early tillering , 50% at transplanting stage +50% at panicle initiation , 50% at transplanting stage +25% at maximum tillering +25% at booting ,34% at transplanting stage + 33% at early tillering + 33% at booting and 70% at transplanting + 30% at panicle initiation. 3 levels of nitrogen (90,120 and 150 kg/ha) from urea source were also used. Recorded traits were grain yield and yield component. Results showed the significant interactions between split methods and N rates on yield, flag leaf area, filled and unfilled grain number per panicle and percentage fertility (p < 0.01). By increasing N yield, number of panicle per m -2, flag leaf area, percentage of fertility, grain protein and total rice recovery have increased. The highest grain yield was 7978 kg/ha-1 relevant to treatment of 50% N at transplanting stage + 25% at maximum tillering +25% at booting plus applying 150 kg net nitrogen per hectare.