بازشناسي مفاهيم معنوي «سكونت» در مسكن سنّتي اقليم كويري

Recreation of Spiritual Concept of “Housing” in the Traditional Housing of Desert Climate

سكونت، بيانگر برقراري پيوندي پرمعنا بين انسان و محيط مفروض است كه از تلاش براي هويّت يافتن (به مكاني حسّ تعلّق داشتن) ناشي گرديده است. انسان زماني بر خود وقوف مييابد كه مسكن گزيده و هستي خود را تثبيت كرده باشد. از اين رو، مفهوم سكونت همواره در طول تاريخ، ذهن انديشمندان را به خود مشغول داشته است. اين مقاله با هدف ساختارشناسي مفاهيم سكونت و مسكن از نگاه انديشهورزان و سپس ديدگاه قرآن، تنظيم گشته است. روش پژوهش از نوع توصيفي ـ تحليلي است و با انتخاب نمونه مسكنهاي سنّتي در اقليم گرم و خشك ايران انجام شده است. در مسكن سنّتي اقليم گرم و خشك ايران، با توجّه به اقليم سخت و طاقتفرساي كويري، همواره سعي بر اين بوده تا علاوه بر توجّه به مفاهيم معنوي، شرايط مناسب زيستي را در داخل خانه فراهم آورند. روش جمعآوري اطلاعات از نوع كتابخانهاي با مطالعه اسناد سخت و نرم و ميداني با مشاهده خانههاي سنّتي اقليم گرم و خشك و در نهايت ترسيم دياگرام تحليلي از آنها است. نتايج پژوهش نشان ميدهد كه مسكن سنّتي به علّت جوابگويي به نهاد كمال مطلوب با انسان عجين است. از اين رو، مسكن سنّتي ـ اسلامي را نميتوان تنها به لحاظ كالبدي، هندسي و شكلي توصيف كرد، بلكه معاني وراي آن از اهمّيّت بيشتري برخوردار است، اين معاني در انتهاي مقاله به عنوان الگويي براي احداث مسكن مطلوب معاصر بيان گرديدهاند.

Housing indicates the establishment of a meaningful link between human and assumed environment resulting from an effort to find identity ( feel belonging to a place). Human understands himself/herself, when he/she resides and stabilizes his/her own existence. So , the concept of housing has been one of the preoccupations of thinkers in the course of history. With an aim to study the structure of concepts of housing and house from the views of thinkers and the viewpoint of the holy Qu-ran , this article has been developed. The research methodology is of the descriptive-analytic type and research has been conducted by selecting traditional samples of housing in the warm and dried climates of Iran. In the traditional housing at warm and dry areas of Iran , with regard to the hard and intolerable climate , efforts have been made to create proper living conditions in addition to paying attention to spiritual concepts. The data collection method is of the type of library by studying the documents , field work through observing traditional houses in the warm and dry climate and finally by drawing their analytical diagrams. The results of the research show that the traditional housing is mixed with human to respond to the ideal institution. So , the traditional-Islamic housing can not be only described from the skeletal, geometrical and shape aspects, but the meaning beyond it is of a greater importance. These meanings have been stated at the end of the article as a model for the construction of contemporary ideal housing.