تشيع در خراسان بزرگ

Shiite within the great Khorasan

«خراسان» ،سرزميني كهن و مهد تمدنهايي است كه هر يك از آنها افتخاري براي تاريخ بشر محسوب مي‌شود. اين سرزمين از هنگامي كه تاريخ به ياد دارد تا عصر حاضر، فراز و نشيب‏هاي بسيار به خود ديده؛ اما به گونه‏اي شگفت در برابر رويدادهاي سهمگين بر پاي ايستاده و باليده است. در اعصار گذشته ،آباديهاي كوچك و بزرگ اين سرزمين بستر زايش و رويش اسطوره‏ها بوده‏اند و آثار برجاي مانده در جاي جاي اين سرزمين پهناور از تاريخ و فرهنگ مردم و سرزميني سخن مي‏گويد كه سهمي عظيم در تمدن جهاني داشته‏اند. از نظر جغرافيايي ،خراسان در منطقه‌اي واقع بود كه ايران وكشورهاي مديترانه‌ي شرقي را با هند از يك سو و ماورا النهر، تركستان و چين را از ديگرسـو، ارتـباط مي‌داد و بنا براين، هـم معـبر تجـارت بود و هم گذرگاه لشكركشيها و تهاجمات. بدين دلايل نقشه‌ي مـردم شناسي اين سرزمين پيچيده شده و اين منطقه ملل و اقوام مختلف را با زبان، مذهب و رسم و رواج جداگانه در كنار يكديگر جاي داده است. گرچه به يقين نمي‌توان محدوده ي مرزهاي خراسان آن روزگار را مشخص كرد، اما شايد با معيار قرار دادن نظريه‌‌اي كه از سوي نويسندگان و مورخاني چون اصطخري، ابن حوقل و مقدسي، مرزهاي شمالي خراسان را به ماورا النهر محدود نموده‌اند و سرزمينهاي جنوب منطقه ي جيحون را خراسان ‌ناميده‌اند، شايد بتوان محدوده ي تقريبي خراسان بزرگ را معين نمود. طبق معيار انتخاب شده ي محدوده‌ي خراسان بزرگ مي‌بايست شامل: بدخشان، سمنگان، بلخ، جوزجان، غور، باميان و هرات در افغانستان كنوني و استانهاي سه گانه‌ي خراسان در ايران تا ابتداي استان سمنان و از شمال غرب تا نواحي گرگان و ابتداي مازندران و در تركمنستان شامل نواحي جنوبي آن مخصوصا شهر مرو بود.

Khorasan is a famous an ancient territory and is familiar as the land for emergence of some shinning civilizations that are taken in account as honor for human being. This territory has experienced varicties of historically eras and events. Khorasan has located geographically within the district that is neighbored with Iran and eastern Mediterranean countries, from other side India, Turkistan, and china. Therefore, this region has been prone to challenges and wars and in path of business routs. Indeed, various races, nations are associated with territory of Khorasan. Although, it is difficult to distinguish real borders of this region, however, based on the notes proposed by some historians and authors including Estakhri, Ibn Hughal, and Moghaddasi, the Northern border of the great are limited to Transoxiana, and southern borders are ended to Oxus. Based on the selected criterion limits of the Great Khorasan must be included within Badkhshan, Samangan, Balkh, Juzjan, Gour, Bamiyan, and Harat in the Afghanistan and in other side between Iranian provinces Golestan, Semnan, and Mazandaran.